طب کار - بخش اول
,

طب کار – بخش اول

طب کار صنعتی‌شده امروز را مدیون مجموعه‌های نفتی‌ هستیم. لحاظ نکردن مواد قانونی مرتبط در پرونده پزشکی کارگر خسارت‌های مالی سنگین به دنبال دارد.

,

تجهیزات حفاظت فردی – کفش ایمنی


کفش ایمنی از مهم‌ترین اولویت‌ها در تجهیزات حفاظت فردی به شمار می‌رود.
اپیزود اول از فصل چهارم را به شکل سوال و جواب‌های کوتاه و مختصر پیرامون کفش‌های ایمنی با حامد قصاب زاده عزیز، مدیرعامل مجموعه ارک، جلو بردیم.

حامی مالی: صنایع ایمنی ارک

اسپانسر این شماره از سیف کست، شرکت صنایع ایمن‌فراز ارک است.
شرکت ارک، یکی از بهترین‌ها در حوزه فعالیت خود، یعنی تولید کفش ایمنی حرفهای و استاندارد بوده و در کنار آن با برگزاری وبینارهای آموزشی رایگان در موضوعات مختلف، مسئولیت اجتماعی خود را ادا می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با شرکت صنایع ایمنی ارک پیشنهاد می‌کنیم سَری به صفحه اینستاگرام شرکت بزنید: http://www.instagram.com/arkshoe
همچنین سایت شرکت (اینجا) در دسترس شماست.

«صنایع ایمن فراز ارک – تولیدکننده کفش‌های تخصصی ایمنی»

انواع کفش ایمنی

این کفش‌ها بر اساس کارایی و محیط استفاده، به دو بخش کلی قابل تقسیم است:

  1. کفش ایمنی عمومی
  2. کفش ایمنی تخصصی

کفش ایمنی عمومی

هر پای‌پوشی، اعم از کفش‌ها، پوتین‌ها و چکمه‌ها که استاندارد ملی ۱۱۳۶ پاس کند و
مسئولیت حفاظت از پا و انگشتان پا را بر عهده بگیرد، کفش ایمنی عمومی است.

کفش ایمنی از جمله کالاهایی است که یک استاندارد اجباری دارد.

ویژگی‌های کفش ایمنی عمومی

کفش ایمنی عمومی باید خصوصیاتی را که در استاندارد ملی ۱۱۳۶ قیدشده‌است، دارا باشد. ویژگی‌هایی مثل:

  • سرپنجه فولادیِ مقاوم به ۲۰۰ ژول،
  • آستری رطوبت‌گیر،
  • آستری مقاوم به سایش،
  • چرم مقاوم،
  • زیره مقاوم
  • و بسیاری از فاکتورهای دیگر

کفش ایمنی تخصصی

کفش ایمنی تخصصی درواقع همان کفش ایمنی عمومی است، ولی با چند مشخصه جدید.
شرکت تولیدکننده کفش، آن‌ها را نسبت به نیاز خریدار طراحی و تولید می‌کند.

 

هشدار! کفش ایمنی بپوشید

Caution Wear protective footwear sign

کفش ایمنی ESD

این نوع کفش‌ها باید جریان الکتریکی از خود عبور دهد.

کفش ایمنی دیرسوز و نسوز

کفش‌های مورد استفاده در محیط‌هایی مثل ریخته گری و جوشکاری، در مقابل پاشش جرقه و مواد مذاب نباید بسوزند.

کفش ایمنی ضد اسید

کفش مورد استفاده در کارخانجات باتری‌سازی، لازم است در مقابل اسید مقاوم باشد.

استاندارد ملی ۱۱۳۶

استاندارد ملی ۱۱۳۶ متشکل از بیست و دو آزمون بوده که توسط سازمان ملی استاندارد تدوین شده‌است.

کفش ایمنی خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

یک کفش ایمنی خوب، در وهله اول می‌بایست تمام بندهای استاندارد ۱۱۳۶ را پاس کند.
که در نتیجه آن، هر کفشی که در طراحی‌اش به:

  • اصول ارگونومی پا
  • و سبُکی کفش

توجه شده باشد،

می‌تواند یک کفش ایمنی خوب تلقی شود که ضامن سلامت پا است؛
هر چند در استاندارد ملی ۱۱۳۶ هیچ مطلبی در رابطه با وزن کفش ذکر نشده‌است.

زیره مقاوم به نفوذ میخ

کفش متناسب با محیط کار

محیط کار

برای هر محیطی، باید کفش ایمنی مناسب آن محیط انتخاب شود.
به طور مثال کفش با زیره لاستیک برای محیط‌های کاری ریخته‌گری و جوشکاری مناسب است.
معمولاً این کفش‌ها با زیره لاستیک وزن بالایی دارند،
ولی در مقابل پاشش مواد مذاب بسیار مقاوم هستند.

حال این که، در چنین محیط‌هایی نباید از کفش PU استفاده شود؛
نه به این دلیل که کفش PU مقاومت ندارد و یا کفش خوبی نیست!
بلکه در این محیطها، عمر این نوع کفش نسبت به کفش با زیره لاستیک کمتر است.

تاییدیه بین‌المللی کفش عایق برق

استاندارد بین‌المللی کفش‌های عایق در سال ۲۰۱۸ تغییر یافت.
تا قبل از آن، در آزمایشگاه‌های مخصوص، میزان مقاومت الکتریکی کفش‌ها با ۳۸۰ ولت و با استفاده از الکترودها و گوی‌های فلزی مورد سنجش قرار می‌گرفت.
ولی از سال ۲۰۱۸ با تدوین استاندارد جدیدی در اروپا و دخیل نمودن رطوبت پا، انجام این تست از ولتاژ ۱ تا ۵ کیلو ولت با استفاده از آب انجام می‌شود. به این صورت که:
کفش را در یک محیط آبی قرار می‌دهند و علاوه بر آن داخل کفش را نیز آب می‌ریزند.
این فرآیند، مدت بیست و چهار ساعت به طول می‌انجامد و بعد از طی این مدت، تست های لازم روی کفش انجام می‌گیرد.

عملاً، کفش ایمنی عمومی که قبلا خاصیت عایق برق را داشتند، توان پاس‌کردن چنین استانداردی را ندارند.

تاییدیه داخلی کفش عایق برق

در سال ۱۳۹۸ این استاندارد توسط اداره کار و سازمان ملی استاندارد ایران ترجمه و تصحیح گردید.
تا این زمان هیچ شرکتی در ایران توانایی اخذ تاییدیه این کفش‌ها را نداشته و امید است که با پیشرفت تکنولوژی و افزایش نیاز بتوانیم در تولید و تامین این کفش‌ها گام‌های بیشتری برداشته‌شود.

تفاوت کفش ایمنی آقایان و خانم‌ها

همان‌طور که قبلاً هم گفتیم، پاس کردن استاندارد ۱۱۳۶ از بایدها برای این کفش‌های ایمنی است – چه مردانه، چه زنانه و چه بچه‌گانه.

ارگونومی پای خانم‌ها با آقایان فرق‌ها دارد…

قالب کفش خانم‌ها باید متناسب با پای آن‌ها باشد:
معمولا پای خانم‌ها کوچکتر است،
نسبت به پای آقایان ارگونومی خاصی دارد،
در ضمن، باید زیباتر و شکیل باشد تا مورد پسند خانم‌ها قرار بگیرد:
معمولا پاشنه بلندتر،
و سرپنجه متفاوت‌تر.

طراحی ارگونومیک

در طراحی کفش ایمنی، ارگونومی یک مسئله مهم و اساسی است.
ارگونومی کفش‌های ما با استفاده از تجربیاتی که قبلا داشتیم انجام می‌شود:
پاهای ایرانیان، پاهای نسبتا بزرگ‌تر،
پاهای اروپاییان بلندتر و نازک‌تر،
و پاهای چینی‌ها کوچک‌تر هستند.

کفش ایمنی برای ایرانیان

قالب کفش‌ها باید متناسب با پاهای ایرانی طراحی و ساخته شوند.
ما به کمک دانشگاه‌ها و مراکز علمی، اسکن بیشتری انجام دهیم، تا بیشتر به پاهای ایرانی نزدیک شویم و
در نتیجه، بحث ارگونومی را بیشتر رعایت کنیم.

طراحی کفش ایمنی

قبل از تولید هر کفشی، طراحی آن انجام می‌شود.
با نرم افزارهای طراحی، زیره و رویه آن طراحی شده و چند مرتبه کنترل صورت می‌گیرد.
بعد از کنترل، ابتدا قالب کفش آماده و تولید می‌شود و سپس به سراغ تولید خود کفش می‌رویم.

مراحل تولید کفش ایمنی

  1. خرید:
    اولین مرحله تولید خرید مواد اولیه مرغوب است که کنترل آن‌ها توسط واحد کنترل کیفی انجام می‌شود.
  2. برش:
    بعد از خریداری مواد اولیه، برش پارچه و چرم برای قسمت‌های مختلف کفش آغاز می‌شود.
  3. پَستاسازی:
    بعد از برش، مونتاژکاری و دوخت رویه کفش یا به اصطلاح پستاسازی صورت می‌گیرد.
  4. اشتروبلدوزی:
    بعد از مونتاژکاری نوبت به اشتروبل‌دوزی می‌رسد.
  5. دوخت کفی کفش
  6. قالبگیری:
    کفش با قرارگرفتن در قالب، حالت گیری می‌شود. سرپنجه فلزی و فولادی نیز در این مرحله جایگذاری می‌شود.
  7. تزریق زیره:
    قسمت بعدی تزریق زیره کفش است. زیره با حالتی که گرفته‌است تزریق می‌شود. در این مرحله کفش یکپارچه می‌شود.

سپس کفش واکس می‌خورد، با کفی طبی و بند آن سر هم شده و با بسته‌بندی به انبار ارسال می‌گردد.

مراحل کنترل کیفیت کفش ایمنی

کنترل کیفی کفش‌های ایمنی شامل سه بخش است.

بخش اول: کنترل اقلام ورودی

ابتدا مواد اولیه مورد نیاز، به واحد تدارکات اعلام شده و خرید انجام می‌گیرد.
چرم، سرپنجه، کارتون و هر چیزی که برای تولید یک کفش نیاز است وارد انبار می شود.
واحد کنترل کیفی، قبل از ورود اجناس به انبار، تایید کیفیت صادر می‌کند.

پس از تایید می‌رسیم به بخش کنترل تولید

بخش دوم: کنترل فرایندهای تولید

به کمک QC Planهای ایزو ۹۰۰۰، واحد کنترل کیفی که یک واحد خودکنترلی است – یعنی تک به تک کارها را کنترل می‌کند – اجازه ورود محصول معیوب به واحد بعد را نمی‌دهد.
در اینجا هر فرآیندی که انجام می‌شود تک تک مسئولان خودشون را دارند،
هر کدام کنترل را انجام می‌دهند و اجازه ادامه محصول معیوب را نمی‌دهند.

مرحله سوم: کنترل محصول نهایی

همه این مراحل تا تولید محصول پیش می‌رود و در آخر کنترل نهایی توسط کارشناس مربوطه انجام شود؛
کفش از نظر ظاهر، زیره، بلندی، کوتاهی، بند، کفی طبی و… کنترل و در نهایت بسته‌بندی می‌شود.

برترین اپیزودهای منتشر شده از سیف کست کدامند

برترین اپیزودهای سیف کست کدامند؟

سیف کست، همان طور که می‌دانید، یک رسانه پادکست است.
با اینکه عادت داریم هر چیزی را از ابتدا شروع کنیم، اما پادکست‌ها داستان متفاوتی دارند!
برای شروع سیف کست مثل سایر پادکست‌ها بهتر است به سراغ اپیزودهایی برویم که خود پادکستِر پیشنهاد می‌دهد و یا افراد بیشتری آن را شنیده‌اند.
در این نوشته، مجموعه‌ای از بهترین، پربازدیدترین و محبوب‌ترین اپیزودهای سیف کست را به شما معرفی می‌کنیم.

برترین اپیزودهای منتشر شده از سیف کست کدامند؟

برترین اپیزودهای سیف کست

 

پادکست (Podcast) چیست؟

پادکست یا پادپخش، رسانه شنیداری و مجموعه‌ای دیجیتال از فایل‌های صوتی است که توسط پادکستِرها تولید می‌شود.
انتشار پادکست‌ها، به صورت اپیزودهای دنباله‌دار در بستر اینترنت، یعنی نرم‌افزارهای پادگیر و وب‌سایت‌ها است
و معمولا به صورت رایگان در اختیار مخاطبانش قرار می‌گیرد.
این روش ارائه محتوا در سال ۲۰۰۴ محبوبیت و گسترش پیدا کرد.

پادکست‌ها به این اندازه محبوب اند؟

پادکست‌ها به خاطر:

  • داشتن لحن صمیمانه،
  • سریالی بودن محتوا،
  • و این که همیشه در دسترس شنوندگان هستند،

توانستند جامعه عظیمی را به خود جذب کنند.

با کدام اپیزود، گوش دادن به پادکست را آغاز کنیم؟

ما عادت کردیم هر چیزی را از ابتدا شروع کنیم؛ اما در مورد به پادکست‌ها داستان متفاوت است.
برای شروع پادکست بهتر است به سراغ اپیزودهایی برویم که خود پادکستِر پیشنهاد می‌دهد و یا افراد بیشتری آن را شنیده‌اند.
در مدتی که یک پادکستر کار خود را شروع می‌کند، به مرور به توانایی‌هایی دست‌می‌یابد که شاید در اپیزودهای اولیه نداشته و
البته این نکته هم وجود دارد که پادکست‌ها پس از انتشار قابل ویرایش نیستند.

بهترین اپیزود سیف کست به پیشنهاد سیف کست چیست؟

تمامی این موارد باعث شد مجموعه‌ای از بهترین، پربازدیدترین و محبوب‌ترین اپیزودهای سیف کست را  به شما معرفی کنیم:

درس‌آموزی از پلاسکو با رویکرد ایمنی ساختمان‌های بلند

حادثه پلاسکو

اپیزود پلاسکو

اپیزود سوم از فصل دوم سیف کست، به بررسی حادثه پلاسکو از دیدگاه ایمنی ساختمان‌های بلند مرتبه اختصاص دارد.
این که خیلی از شما دوست داشتید درباره
ایمنی ساختمان‌های بلند و
همچنین ابعاد حادثه پلاسکو
بیشتر بدانید ما را به انتشار این اپیزود سوق داد.

در این قسمت از پادکست سیف کست سعی کردیم تحقیق و بررسی رویداد را که ابزاری مهم برای پیشگیری از وقوع حوادث مشابه است به کار بگیریم و در مورد تاریخچه ساختمان پلاسکو، از ابتدا تا زمان حادثه، و عملیات اطفا حریق آن صحبت کنیم.
به همین منظور با یکی از آتش‌نشان‌های حاضر در این حادثه دلخراش، آقای محمدرضا مرشد دوست، هم‌صحبت شدیم.

سانچی

حادثه سانپچی

اپیزود سانچی

اپیزود دوازدهم از فصل دوم، یک اپیزود حادثه‌ای، انقدر چرا و کاش برای مخاطب‌ها و بازخورد و نظرات برای ما به جا گذاشت،
که به جرئت می‌توانیم بگوییم یکی از سه اپیزود محبوب سیف کست به حساب می‌آید که حتما باید شنید!

سانچی؛ حادثه‌ای که کلا میانه خوبی با امواج نداشت…

کانال‌های امواج رادیوییِ ارتباط بین دو کشتی که بی‌فایده بود،
امواج الکترومغاطیسی رادارها که هنوز هم جای بحث دارد،
موج انفجار که کشتی را یک لحظه تنها نگذاشت،
و در نهایت امواج آبی که آن را بلعید.
حتی بعد از حادثه هم، این امواج مخابراتی تلفن‌ها بود که آرام و قرار را از وابستگانِ سی و دو خدمه کشتی سانچی گرفت.

بررسی حوادثی این چنینی و رساندن آن به گوش شما به سختی امکان‌پذیر است؛
اما سیف کست به نوبه خود سعی کرده ابعاد حادثه و سناریوهای محتمل را با توجه به مشاهدات، مدارک، و قوانین موجود در حوزه ایمنی کشتی و دریا، از طریق امواج اینترنت به گوش شما برساند.

حادثه قطار نیشابور (قسمت اول و قسمت دوم)

حادثه قطار نیشابور

حادثه قطار نیشابور – قسمت اول

حادثه قطار نیشابور

حادثه قطار نیشابور – قسمت دوم

حادثه قطار نیشابور برخلاف حوادث دیگر مثل پلاسکو، ممکن است به خاطر رخ دادن در گذشته، برای نسل دهه هفتاد و هشتاد کمی ناشناخته باشد…
و خب، چه چیزی بهتر از یک منبع رایگان و در دسترس مثل سیف کست می‌تواند اطلاعات کافی از آن روز به آنها بدهد؟

تا الآن شده جایی بشنوید که یک قطار سبب به وجود آوردن زلزله شود؟
و یا ایمن‌ترین ماده منفجره دنیا، باعث یکی از مهلک‌ترین انفجارهایی که بشر به خود دیده بشود؟!
در اواخر سال ۱۳۸۳، درست موقعی که تصور می‌شد حریق به‌وجود آمده در راه‌آهن به طور موفقیت‌آمیزی اطفاء شده،
حادثه، یا بهتر بگوییم، فاجعه قطار نیشابور، یکی از بزرگترین فاجعه‌های ریلی‌ ایران و جهان، اتفاق افتاد.

سیف کست از شما دعوت می‌کند تا با شنیدن اپیزود دهم و یازدهم از فصل دوم به طور کامل در سِیر این ماجرا قرار بگیرید.

در این اپیزود پرمخاطب سیف کست:

  • صدای افرادی را می‌شنوید که در این حادثه حضور داشتند،
  • گزارش‌های حادثه را مرور می‌کنیم،
  • و با یک سری نکات علمی حول مواد منفجره آشنا می‌شویم.

اگر تازه با سیف کست آشنا شدید و یا هنوز این سه اپیزود را نشنیده‌اید، دسترسی به آنها از طریق سایت سیف کست، پادگیرها و اخیرا کانال تلگرام سیف کست امکان‌پذیر است.

کلیات پیشگیری و کنترل حریق - قسمت دوم
,

کلیات پیشگیری و کنترل حریق- قسمت دوم

با نگاه به آتش‌سوزی‌هایی که در چند وقت اخیر اتفاق افتاده درمی‌یابیم که همه حریق‌ها سبب ریزش سقف شده‌است که دلیلش چیدمان نامناسب و رسیدن حرارت به سقف است. مبحث ۳، الزامی قانونی در حوزه پیشگیری و کنترل حریق است که در بحث طراحی و اجرا ورود می‌کند.

,

کلیات پیشگیری و کنترل حریق – قسمت اول

در کشور ما، دانش حریق از موارد بارزی است که در مجموعه‌های صنعتی به شدت فقر آن حس می‌شود.
در این اپیزود، قصد داریم پیرامون تمام مواردی را که می‌تواند به صورت زیرساختی در کنترل حریق به ما کمک کند، بحث کنیم.

, ,

مدیریت شرایط اضطراری – قسمت دوم

همه ما از اهمیت ویژه مدیریت بحران باخبر هستیم. اپیزود ششم از فصل دوم: مدیریت شرایط اضطراری – مانورهای زیست محیطی به طور اختصاصی در مورد مانورهای زیست محیطی صحبت کردیم. در این اپیزود قصد داریم شما را با الفبای مدیریت شرایط اضطراری و بحران آشنا کنیم.

,

ایمنی مخازن ذخیره

مقدمه

مخازن با اهداف متنوعی در فرایندهای تولیدی و پالایشی مورد استفاده قرار میگیرند. ایمنی مخازن همواره بعنوان یک نگرانی برای سازمان ها به شمار می آید. از این رو در چند اپیزود، به معرفی مخازن و نکات مهم ایمنی مرتبط با آنها خواهیم پرداخت. در این بخش به موضوع مخازن و کلیات آن می­پردازیم که مخاطب آن افرادی هستند که با موضوع مخازن ذخیره آشنایی ندارند.

وظایف اصلی مخازن

به دلایل زیادی از جمله یکسان کردن کیفیت محصول، اندازه گیری حجم محصول جهت فروش، امکان بارگیری و انتقال به تانکر و یا کشتی در حداقل زمان ممکن و … سبب می­شود تا مواد محصول را بعد از تولید در مخازن یا تانکهای مناسب ذخیره نمایند. از اصطلاح تانک برای ظروف ذخیره سازی بزرگ و با کاربرد جابجا کردن، ذخیره سازی، اندازه گیری و حمل و نقل مایعات استفاده می‌گردد.

به عنوان مثال مخازن پالایشگاه که دچار حادثه شد، مخازنی بود که مواد گرم نفتی بازیافتی از مراحل فرایندی تصفیه نفت خام از واحدها را دریافت می­کرد و زمان راه اندازی یا بستن واحدها، ذخیره می­نمود و دوباره به نفت خام اضافه شده و برای پالایش مجددا ارسال می­شد.

در صنایع شیمیایی، مواد ارزشمند، مانند بنزین یا گاز مایع طی فرایندهای مختلفی از مواد شیمیایی خام مانند نفت خام جدا می‌شود و یا از آنها بوجود می‌آید. چند راه برای انتقال مواد خام از منابع تامین‌کننده به واحد فرایندی وجود دارد که بر حسب مورد و شرایط از یکی از آنها مانند خطوط انتقال و یا تانکر استفاده می­شود.

طبقه بندی مخازن

مخازن بسیار متنوع هستند و دسته بندی آنها در استانداردها متفاوت است. طبقه بندی مخازن می­تواند از دیدگاه های متفاوتی مانند شکل هندسی، نوع سیال و یا برحسب فشار بخار ماده ذخیره شده در آن باشد.  اگر عنوان storage tank را سرچ کنید انواع مختلف را می­توانید مشاهده کنید.

بطور کلی می توان مخازن ذخیره‌سازی را به دو دسته کلی مخازن روباز و دربسته تقسیم بندی نمود. گازها، سیالات آتشگیر، مواد شیمیایی خطرناک مثل اسیدها یا بازها و سیالاتی که از خود گازهای سمی منتشر می‌کنند، باید در مخازن دربسته نگهداری و ذخیره شوند. از مخازن دربسته می­توان به مخازن با سقف ثابت، مخازن سقف شناور، مخازن کروی، استوانه‌ای و مخازن سرد اشاره نمود.

انواع مخازن

با توجه به این‌که مواد گوناگون دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مختلفی هستند، لذا نحوه ذخیره سازی مناسب آنها با یکدیگر تفاوت دارد. با توجه به فشار درون مخزن ذخیره سازی، مخازن به دو دسته کم فشار و تحت فشار دسته بندی می کنند که پرکاربردترین مخازن مورد استفاده در صنایع هستند. مخازن کم فشار به صورت مخازن استوانه ای عمودی یا افقی ساخته می­شوند. برای آن­که مخازن را خوب بشناسید، یک دسته بندی ساده ارائه می کنیم.

مخازن استوانه­ ای- سقف ثابت

دسته­ی اول مخازن، مخازن استوانه ای هستند که سقف ثابت دارند. به این مخازن fixed roof tank می­گویند و معمولاًبرای حجم کم و متوسط مواد استفاده می­شوند. این مخازن دارای جداره کروی شکل بوده و دیواره آنها با استفاده از صفحات خمیده ساخته شده است. معمولاً این صفحات در محل، جوش داده و نصب می‌گردند.

سقف آنها می­تواند مخروطی یا کروی باشد که به بدنه­ی مخزن جوش داده شده است. این مخازن بیشترین کاربرد را دارند. چون بیشترین محصولاتی که در صنعت داریم فشار بخار کمی دارند و در دمای محیط مایع هستند. مثلا هیدروکربن­هایی مثل گازوئیل را به راحتی در این مخازن می­توان نگهداری کرد.

مخازن استوانه ­ای- سقف شناور

دسته ی دوم، مخازن استوانه­ای هستند که سقف آنها ثابت نیست و روی سیال شناور داخل مخزن. به این مخازن، مخازن ذخیره با سقف شناور یا external floating roof tank می­گویند. مخزنی که در پالایشگاه تهران آغاز کننده­ی حریق بود از این نوع یعنی از نوع سقف شناور بود. در واقع با حرکت سقف روی مایع، از تبخیر بیشتر مایع جلوگیری می­شود.

این نوع مخازن برای ترکیباتی که نقطه اشتعال پایین یا فشار بخار بالا دارند و سمی نیستند بیشترین کاربرد را دارد. مثل بنزین. سقف مخزن در این شرایط در معرض هوای آزاد است. اگر باران ببارد روی این سقف می­ریزد و باید از مسیرهای تخلیه خارج شود. فاصله­ی بین سقف شناور و بدنه با نشت بند یا سیلینگ پر شده که اصولاً از جنس تیوب هستند و به صورت دو نوع لاستیکی و مکانیکی ساخته شده­اند.

مخازن استوانه­ ای- سقف ثابت و شناور

دسته ی سوم، مانند دسته­ی دوم است. مخزن دارای سقف شناور است و روی آن یک سقف ثابت وجود دارد. به این مخازن internal floating roof tank می­گویند.

مخازن کروی

دسته­ی چهارم مخازن کروی هستند. این مخازن مثل یک توپ یا کره هستند. در حادثه­ی پالایشگاه تهران، مخازنی که باعث نگرانی بود مخازن کروی LPG بودند که نزدیک به محل حریق قرار داشتند.

با توجه به ساختار فیزیکی و هندسی این مخازن که بصورت متقارن هستند نسبت به سایر مخازن تحمل فشار قوی بیشتری دارند. به همین دلیل عموماً از آنها برای ذخیره سازی مواد در حجم های نسبتا بالا و فشار زیاد استفاده می‌گردد. معمولاً ظرفیت آنها در محدوده ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ بشکه و فشارآنها از محدوده Psig 10 تا psig 200 می‌باشد. این مخازن دارای جداره کروی شکل بوده و دیواره آنها با استفاده از صفحات خمیده ساخته شده است.

مخازن استوانه ای افقی

دسته­ی پنجم که در صنایع ما زیاد دیده می­شود، مخازن استوانه­ای افقی هستند. مثل یک استوانه است که به حالت افقی قرار گرفته است. در مواردی که فشار بخار ماده مورد نظر در حدود psi50-0.5 باشد، از مخازن تحت فشار مانند مخازن کروی یا استوانه ای افقی استفاده می گردد. البته در این محدوده فشاری مخازن استوانه ای افقی ترجیح داده می شوند ولی بر حسب شرایط عملیاتی گاهی از مخازن کروی نیز استفاده می­گردد.

این دسته را نباید با تانکرهای آب و سوخت که در کارخانه­ها و منازل هستند اشتباه گرفت. از نظر ظاهری شبیه هم هستند ولی به لحاظ روش تولید و ساختار از یکدیگر متفاوت هستند. تانکرها اصولاً اتصالات جوشی دارند ولی مخازن استوانه­ای افقی را با روش­های دیگری درست می­کنند.

مخازن سرد یا تبرید

دسته ی ششم مخازن سرد یا تبرید هستند که به لحاظ شکل اصولاً استوانه­ای و عمودی هستند. با توجه به اینکه دمای داخلی را برای نگهداری بعضی از مواد باید شدیداً پایین بیاورند این نوع مخازن کاربرد دارد. گازهای مایع که دارای نقطه جوش پایین و غالباً زیر صفر درجه سانتیگراد می باشند در مخازن ویژه سرد ذخیره می گردند. با توجه به پایین بودن دمای جوش این مواد، بیشتر آن ها در دمای عادی محیط به شکل گاز می باشند.

مخازن روباز

دسته ی هفتم مخازن یا تانک­های روباز یا در باز هستند. این تانک­ها برای مواد بی خطر استفاده می­شوند. مثل آب و آب نمک. چون بخار شد­ن آنها ضرری ندارد و بخار آنها خطرناک نیست.

انتخاب مخازن

فرایند انتخاب این مخازن موضوع مهمی است و پارامترهایی در انتخاب این مخازن تاثیر دارد. یکی از این پارامترها موضوع ایمنی است. ایمنی موادی که قرار است داخل این مخازن ذخیره کنیم. سه موضوع عامل اصلی انتخاب مخازن، سمیت ماده، فراریت یا فشار بخار، و میزان آتش گیری ماده است. دو پارامتر نقطه اشتعال و قطر مخزن هم اهمیت ویژه دارند. چون هر مخزنی با هر ابعادی مقرون به صرفه و عملیاتی نیست.

موضوع اول فشار بخار یا همان فراریت ماده است، که اگر بالا باشد باید ماده را در مخازن تحت فشار ذخیره کرد. موضوع دوم سمیت است. اگر ماده سمی باشد باید در مخازنی ذخیره شود که احتمال نشت حداقل باشد. یک ماده­ی سمی را نمی­توان در مخازن رو باز یا سقف شناور معمولی ذخیره کرد.

موضوع سوم هم نقطه­ی اشتعال یا میزان آتش­گیری بود. نقطه اشتعال پایین ترین دمایی است که در آن دما، بخار قابل احتراق از ماده تولید می شود. هر چه نقطه اشتعال ماده بالاتر باشد، در  دمای بالاتری از آن ماده  بخار قابل احتراق تولید می­شود.

سایر پارامترهای ایمنی مخازن

مهم­ترین موضوع در ایمنی مخازن، انتخاب درست است که در فازهای طراحی کار انجام می­شود. علاوه بر طراحی، موضوع مهم دیگر، نحوه­ی ساخت و کیفیت ساخت است. کنترل کیفیت در مراحل ساخت یک مخزن بسیار مهم است و اگر پارامترهای کنترلی ذره­ای از حدود مجاز عدول کنند، در عملیات بروز پیدا می­کند و حوادث بزرگی را به وجود می­آورند.

مکان یابی مخزن نیز بسیار مهم است. مخزن چه میزان از تاسیسات فاصله داشته باشد، از بقیه­ی مخازن چقدر فاصله داشته باشد. از تسهیلات چقدر دور باشد. محل استقرار منابع ذخیره سوخت باید حتی الامکان از معابر محیط زندگی و اسکان پرسنل دورتر باشد. استانداردهای NFPA 30 و IPS-E-SF-220 به این موضوع پرداخته­اند.

رنگ مخزن جزء مواردی است که کاربرد ایمنی دارد. برای اینکه جلوی جذب انرژی تابشی و البته جلوی جذب گرما را بگیرند، بسیاری از مخزن­ها را به رنگ سفید در می­آورند. این کار باعث می­شود تبخیر نیز کم شود.

نگهداری و تعمیرات

اصول ایمنی و بازرسی فنی در نگهداری و تعمیرات استفاده از این مخازن حائز اهمیت است. این موضوعات که به دلایل مختلف مثل اولویت تولید، رعایت نمی­شود، منجر به حوادث بزرگ و عمدتاً غیر قابل جبران می­شوند.

ادوات و تجهیزات

اولین موضوع دریچه­ی آدم­رو یا من­هول یا من­وی است. برای تعمیرات و تمیز کاری و بازرسی، وجود این دریچه ضروری است. ابعاد و تعداد با توجه به نوع مخزن، در استانداردهای طراحی مخازن مشخص شده. روی سقف مخازن با سقف شناور، اصولاً یک من­هول است. روی بقیه­ی مخازن در دیواره می­توانید من­هول ها را ببینید. استاندارد مرتبط با این موضوع API 620 650 551 است.

موضوع بعدی، ارتفاع سنجه است که برای تعیین ارتفاع سطح مایع از آن استفاده می­شود. می­تواند مغناطیسی، راداری یا مافوق صوت باشد.

تجهیز دیگر شیر خلاء شکن است که برای شرایط خاص کاربرد دارد. به عنوان نمونه وقتی فشار داخل مخزن به دلایل مختلف، مثل کاهش ارتفاع مایع کم شود، شیر خلا شکن عمل می­کند و هوا را به داخل مخزن می­آورد تا خلا از بین رود. شیرهای ونت یا خلاء  و ظرفیت های آنها را می­توانید در استاندارد API 2000 بیشتر بشناسید. تجهیزات تنفسی یا breather  هم کار مشابهی را در مخازن سقف ثابت دارند که در همین استاندارد می­توانید راجع به آن بخوانید.

تجهیز دیگر شیرهای اطمینان یا PSV هستند که کار آنها تخلیه­ی سیال در زمان بالارفتن فشار است. این شیرها به نحوی عمل می­کنند که بعد از اینکه فشار را به اندازه­ی کافی کم کردند، به حالت قبل برمی­گردند، یعنی بسته می­شوند و جلوی نشت بیشتر گاز یا سیال گرفته می­شود.

راپچر دیسک

راپچر دیسک که به آن دیسک شکست هم می­گویند. نوعی دیسک است که بخشی از بدنه یا سقف مخزن است. ولی به لحاظ ساختاری از بقیه­ی قسمت­های بدنه­ی مخزن ضعیف­تر است و اگر فشار خیلی بالا رود، این دیسک راپچر می­کند یعنی می­شکند یا پاره می­شود و باعث کم شدن فشار داخل مخزن می­شود. این دیسک اصولاً بعد از شیر اطمینان عمل می­کند. یعنی وقتی عمل می­کند که یا شیر اطمینان عمل نکرده باشه، یا اینکه آن­قدر فشار بالا باشد که شیرهای اطمینان هر چقدر مخزن را تخلیه کنند، باز هم تاثیری روی فشار بالای داخل مخزن نداشته باشد. راپچر دیسک همان طور که از اسم آن مشخص است قابل بازگشت نیست. یعنی مثل شیر اطمینان نیست که وقتی فشار کم شد فنر آن به حالت قبلی برگردد و بسته شود. اگر عمل کند مثل یک بادکنک ترکیده و قابل برگشت به حالت قبل نیست.

الکتریسیته ساکن

جرقه ناشی از الکتریسیته ساکن به آسانی می­تواند در پالایشگاه ها و واحدهای نفت و گاز انفجار و آتش سوزی ایجاد کند. تقریباً کلیه فرآورده های نفتی مانند بنزین، نفت سفید، سوخت جت، نفت کوره و فرآورده­های مشابه در مراحل مختلف پالایش و هنگام جریان یافتن در تلمبه ها، لوله و مخازن با الکتریسیته ساکن بارور می­شوند. مقدار بار الکتریکی آن ها بر حسب نوع محصول، متفاوت است.

هنگامی که فرآورده های نفتی به مخازن تلمبه می­شوند دو نوع خطر الکتریسیته ساکن به وجود می­آید: یکی جرقه هایی که ممکن است در سطح مایع در مخزن تولید شوند و بسیار خطرناک هستند و دیگر آن که در صورت عایق بودن زمین بار الکتریسیته در مخزن متراکم شود. در حالت دوم خطر تراکم بار الکتریکی در جداره مخزن با ارت کردن کاهش می­یابد. اصولاً ارت را از سقف مخزن می­گیرند و کمتر از بدنه می­گیرند. لوله های ورودی و خروجی مخزن هم باید ارت داشته باشند. در مخازن سقف شناو هم می­توان از روی سقف ارت را گرفت.

صاعقه

مورد بعدی خطرات صاعقه است که استانداردهایی مثل NFPA 780 ، IEC 62305 و API RP 545 در خصوص شرایط و نحوه­ی نصب صحبت می­کنند.  ۹ آبان ۹۴ پنج مخزن در شرکت پایانه­های نفتی ایران در خارک بر اثر صاعقه دچار حریق شدند و به سختی خاموش شدند. یک نکته که اشاره کنیم این است که صاعقه گیر ۱۰۰% تضمین نمی­کند که صاعقه باعث ایجاد حریق نشود. یعنی صاعقه گیر حفاظت ۱۰۰ درصدی ندارد.

دماسنج و سایر تجهیزات

دماسنج ابزار مهم دیگری است که برای سنجش دمای مخزن و مواد هیدروکربنی به کار می­رود. دماسنج را در جاهای مختلف نصب می­کنند. روی بدنه مخزن، نصب در مکنده شناور داخل مخزن یا به صورت غوطه ور در داخل لوله پیمایش مخزند.

نردبان­ها، سکوها، پله ها و راهرو ها هم که برای دسترسی استفاده می­شوند یک سری الزامات دارند که در API 650  به آنها اشاره شده است.

اندازه­گیری سطح هم نکته­ی مهمی است. هشدار سطح داخل مخزن Level detector در واقع بعد از اندازه گیری، این هشدار را به اپراتور می­دهد که در زمان لازم، اقداماتی که باید برای کنترل سطح انجام شود را در نظر بگیرد. برای بسیار از مخزن­ها، الزام شده است که اگر سطح به حدی برسد که در وضعیت هشدار قرار گیرد، سوییچ­های قطع کننده­ی جریان باید به level سنج وصل باشند تا بصورت خودکار جریان قطع شود و از سر ریز احتمالی جلوگیری شود.

باند وال

دایک یا باند وال دیواره­ای است برای مهار موادی که به هر دلیلی از داخل مخزن نشت می­کنند. تا جلوی نشت  مواد را به سمت سایر مخازن بگیرد. در حادثه­ی پالایشگاه یک دیوار بلند دور هر ۶ مخزن کشیده شده بود. این دیوار دایک وال بود. اگر این دیوار دور تک تک مخازن کشیده می­شد، قطعاً سیال به این سرعت بقیه­ی مخازن را نمی­سوزاند. کاربرد دایک یا باند وال این است که جلوی حرکت سیالی که از مخزن نشت می­کند را بگیرد. استاندارد NFPA 30 در خصوص نحوه طراحی و ظرفیت استخر مورد نظر به طور کامل توضیح می­دهد

مدیریت شرایط اضطراری- Cooling

اصل ابزار مدیریت شرایط اضطراری، تجهیزات اطفاء حریق مخزن است. سیستم های اطفاء حریق در مخازن به ۴ دسته­ی کلی تقسیم­بندی می­شوند.

دسته­ی اول سیستم­های خنک کننده یا کولینگ مخازن است. سیستم کولینگ برای این است که اگر مخازن مجاور طعمه­ی حریق شدند، مخازن دیگر زیاد گرم نشوند. سیستم های کولینگ اصولاً یا سیلابین یا رینگ آب آتش نشانی هستند که با پاشیدن آب روی مخزن، آن را خنک می­کنند. هیدرانت­های آب آتش­نشانی و مانیتورهایی که حین عملیات به مخازن آب می­پاشند تقریباً کار کولینگ را انجام می­دهند.

مدیریت شرایط اضطراری-فومینگ

دسته­ی دوم سیستم­های اطفاء حریق، سیستم­های فوم هستند. دسته اول یا همون سیستم کولینگ، کاری به حریق نداشت و صرفاً کمک می­کرد مخزن خنک شود. اما این دسته، یعنی سیستم­های اطفاء حریق فوم، کارشون اطفاء حریق مخزن است. فوم­ها اصولاً جایی خارج از مخزن در داخل فوم چمبر ساخته می­شوند و بعد از طریق لوله به مخزن تزریق می­شوند. به طور کلی دو نوع وجود دارد. نوعی که از بالا به مخزن تزریق می­شود و نوعی که از کف مخزن تزریق می­شود. فوم اصولاً از چند نقطه به مخزن تزریق می­شود و باعث قطع ارتباط حریق با هوا می­گردد. NFPA 11 در این موارد توضیحات کاملی ارائه داده است.

مزایای تزریق فوم از کف

وقتی که فوم از کف مخزن تزریق شود، مزایایی به همراه دارد. مثلاً با تلاطمی که در مواد ایجاد می­کند، باعث خنک شدن مواد و اطفاء راحت­تر می­شود. البته همیشه قابل استفاده نیستند و بیشتر در مخازن سقف ثابت مخروطی استفاده می­شود. در فیلم­های پالایشگاه اگر توجه شود چند ماشین فوم را از راه دور روی مخزن پرتاب می­کردند. برای این کار بهتر بود ادوات ثابت مخزن به کار گرفته شود. ولی وقتی راهی نیست، چاره­ای جز این کار هم نیست. بقیه­ی ماشین­ها هم آب می­پاشیدند و در واقع آب به مخازن اطراف پاشیده می­شد تا خنک نگه داشته شوند.

مدیریت شرایط اضطراری- پودر خشک شیمیایی

دسته­ی سوم، استفاده از پودر خشک شیمیایی است. لازم به ذکر است که کارایی مناسب ندارد و بیشتر برای نواحی که نشتی ایجاد شده است می­تواند کاربرد داشته باشد. اگر حریق را با پودر خشک اطفاء کنیم و مواد هیدروکربنی دوباره به سطح داغ برسند، مجدد شعله ور می­شوند. اصولاً پودر را با مخازن بزرگ متحرک به نزدیک حریق می­آورند و از بالا روی مخزن می­پاشند.

مدیریت شرایط اضطراری- کپسول های اطفاء حریق دستی

دسته­ی چهارم تجهیزات اطفاء حریق هم کپسول­های اطفاء حریق هستند. البته جایگاهی در اطفاء حریق مخازن بزرگ ندارند ولی برای مواردی که حریق کوچک است یا از کنترل خارج نشده، می­توان از این تجهیزات برای اطفاء استفاده کرد.

,

طرح باربرداری

مقدمه

وقوع حوادث در زمان جابجایی بار، به خطر افتادن نیروی انسانی و تجهیزات، خسارات جبران ناپذیر به افراد، تجهیزات و پروژه، هدر رفتن زمان و منابع مالی، پایین آمدن بهره‌وری و … اهمیت موضوع باربرداری را برای ما مشخص می­کند. عملیات باربرداری بدون لیفتینگ پلن و برنامه باربرداری با ریسک بالا همراه می‌باشد و در نهایت لیفتینگ پلن نقشه راهی برای رسیدن به هدف موفق با ریسک پایین و کنترل هزینه می‌باشد.

 

انواع روش های باربرداری- روتین

به طور کلی عملیات باربرداری در دو دسته روتین و غیر روتین طبقه بندی می­شود.

باربرداری روتین شامل کارهای عادی روزانه جرثقیل، عملیات باربرداری تکراری دارای تجهیزات یکنواخت (مانند عملیات حفاری) و عملیات باربرداری عادی با استفاده از تجهیزات لیفتینگ مناسب می‌باشد.

مشخصات باربرداری­های روتین از این قرار است:

  • جرثقیل در حین انجام کارهای عادی روزانه
  • زمانی که وزن کل بار کمتر از ۵ تن یا وزن کل بار نشان داده شده در کامپیوتر جرثقیل کمتر از ۵۰% ظرفیت تعیین‌شده در جدول بار در شعاع کاری موردنظر
  • باربرداری در شرایط ایمن و در محل‌های غیر حساس
  • شرایط محیطی مناسب
  • بار موردنظر از نظر وزن؛ شکل کلی و مرکز ثقل کاملاٌ مشخص و ارزیابی‌شده، باربندها به شکل کاملاٌ استاندارد بسته شده
  • عملیات تکراری با تجهیزات و اپراتورهای مشخص و ثابت.

 

انواع روش های باربرداری-غیر روتین

عملیات لیفتینگ غیر روتین معمولاً به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:

  • کارهای غیر روتین اما ساده جرثقیل؛ زمانی که:
  • وزن کل بار کمتر از ۲۵ تن یا وزن کل بار بیشتر از ۵۰% و کمتر از %۷۵ ظرفیت تعیین‌شده در جدول بار در شعاع کاری موردنظر باشد
  • مرکز ثقل بار زیر نقطه باربرداری باشد
  • ارتفاع سقف محیط باربرداری در حد نرمال
  • محیط باربرداری فاقد نقاط حساس؛ مشکل‌دار و محصور
  • تجهیزات باربندی مناسب باربرداری در دسترس، باربندها به شکل کاملاٌ استاندارد بسته شده و…

 

  • کارهای غیر روتین و پیچیده جرثقیل؛ زمانی که:

وزن کل بار بیشتر از ۲۵ تن یا وزن کل بار نشان داده شده در کامپیوتر جرثقیل بیشتر از ۷۵% در شعاع کاری موردنظر

یا وزن کل بار بیشتر از ۳۰ تن و همچنین بیشتر از %۸۰ لودچارت شرکت سازنده

استفاده از دو یا چند تجهیز باربرداری به‌طور هم‌زمان مانند استفاده از دو جرثقیل هم‌زمان برای بلندکردن یک بار

محیط باربرداری دارای نقاط حساس؛ مشکل‌دار و محصور.

  • کارهای غیر روتین و پیچیده / بحرانی / سنگین جرثقیل؛ زمانی که:
  • وزن کل بار بیشتر از ۷۵ تن یا وزن کل بار نشان داده شده در کامپیوتر جرثقیل بیشتر از ۹۰% در شعاع کاری موردنظر
  • یا وزن کل بار بیشتر از ۵۰ تن و همچنین بیشتر از %۸۰ ظرفیت بار شرکت سازنده
  • استمرار یک پروسه باربرداری با افراد مختلف مانند تغییر نفرات شیفتی به دلیل ادامه‌دار شدن پروسه باربرداری ناشی از خرابی؛ نامناسبی یا عدم دقت نصب بار
  • فعالیت باربرداری در محیط‌های حساس یا آلوده‌شده ناشی از هیدروکربن‌های تولیدی تجهیزات مختلف و انباشته‌شده در زیر سقف و نزدیک خطوط انتقال برق
  • استفاده از دو یا چند تجهیز باربرداری به‌طور هم‌زمان مانند استفاده از دو یا چند جرثقیل هم‌زمان برای بلندکردن یک بار
  • باربرداری به‌وسیله هلی‌کوپتر، انتقال دادن بار از یک تجهیز باربرداری به تجهیز دیگر (لیفت­های ادامه‌دار)
  • محیط باربرداری دارای نقاط حساس؛ مشکل‌دار و محصور
  • بار موردنظر از نظر تخمین وزن و تعیین مرکز ثقل بار نامشخص
  • بار موردنظر از نظر اقتصادی بسیار گران و در صورت وارد شدن کوچک‌ترین صدمه به آن خسارت زیادی به آن وارد شود
  • تنظیمات باربندها به‌صورت غیراستاندارد
  • محل تخلیه بار در محیطی با ارتفاع بسیار پایین و دور از دید.

روش باربرداری در شرایط خاص یا critical lifting  که به روش Heavy Lifting  هم معروف است و به دلیل شرایط خاص و خطرات بالقوه پتانسیل ایجاد حوادث جبران ناپذیر را دارد. این شرایط خاص مواردی از جمله :

برای انجام این نوع لازم است طرح باربرداری یا Lifting Plan تهیه شود. همچنین روش­های پیش مهندسی و شبیه سازی نیز به کار برده می­شود که در این روش ها با استفاده از محاسبات فنی و مهندسی، وضعیت واقع عملیات شبیه سازی شده و خطراتی همچون برخورد، سقوط بار، واژگون شدن و … شناسایی می­شوند.

طرح باربرداری

طرح باربرداری یا Lifting Plan به صورت سیستماتیک، ارزیابی فاکتورهای مهم در باربرداری و در محل باربرداری شامل انتخاب تجهیزات مناسب برای عملیات لیفت، تعیین نفرات مختلف مرتبط با فرایند از ابتدا تا انتها و شرح وظایف هریک را توصیف می‌کند که هم برای لیفت­های روتین و ساده و هم برای لیفت­های غیر روتین و سنگین کاربرد دارد ولی معمولا برای کارهای روتین و ساده یک فرد با تجربه به عنوان فرمانده عملیات در نظر گرفته می­شود و فرماندهی عملیات به صورت دستورالعمل های کتبی یا شفاهی صورت می­گیرد.

لیفتینگ پلن مجموعه‌ای از برنامه‌ریزی‌ها، محاسبات، بررسی‌ها و شبیه‌سازی‌ قبل از جابجایی بار است. مهندس طراحی عملیات شبیه سازی باید عضو با صلاحیت سازمان نظام مهندسی باشد و از دانش و تجربه مفید در زمینه طراحی ماشین آلات و الزامات طرح باربرداری برخوردار باشد. این شخص با استفاده از نرم افزارهای مربوطه طرح عملیات باربرداری یا لیفتینگ پلن را آماده کرده و پس از تایید واحد فنی در اختیار واحدهای اجرایی قرار می دهد. مجوزهایی که در ایران که در ارتباط با موضوع لیفیتنگ پلن قابل کاربرد دارد شامل مجوز بازرسی از مرکز تائید صلاحیت ایران ، سازمان ملی استاندارد ایران و مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت بهداشت کار در ایران است.

مشخصات طرح عملیات باربرداری

چه مواردی باید در لیفتینگ پلن مورد توجه و بررسی قرار گیرد؟ روش انجام کار،  وزن دقیق بار، ابعاد و حجم، محل مرکز ثقل، مسیر انجام کار هر جرثقل، محدودیت ارتفاع، مشخصات فنی جرثقیل‌های منتخب شده در پروژه (نوع، طول بوم، تناژ) ظرفیت و جدول بار جرثقیل‌ها، مشخصات و ظرفیت تجهیزات بستن بار، بازرسی‌های دوره‌ای و اولیه تجهیزات لیفتینگ، بررسی سلامت تجهیزات لیفتینگ، محل قرار‌گیری جرثقیل‌ها بر اساس نقشه جغرافیایی سایت و بررسی موانع فیزیکی، نفرات کارفرما و پیمانکار و …

در انجام یک لیفت مشخص به‌منظور اینکه فرایند باربرداری بدون هیچ مخاطره‌ای انجام پذیرد، ابتدا باید پارامترهای تعیین‌کننده مشخص گردند و لازمه‌ی این کار، بازرسی اصولی توسط شخص بازرس و کارشناس مربوطه و همچنین دید عمیق از تمامی زوایای کار می‌باشد. بنابراین، طرح باربرداری باید به‌طور کامل تدوین و انجام پذیرد. زمانی که یک عملیات باربرداری قرار است انجام گیرد باید تمامی موارد لازم در خصوص آن فرایند لیفت قبل از انجام آن در سایت به‌طور کامل بررسی شود. بدین منظور، وجود یک ارزیابی ریسک دقیق و کارشناسی شده الزامی است که در صورت وجود، باید برای تعیین اینکه هنوز برای آن پروسه قابل اجرا می‌باشند ارزیابی و بررسی گردند (مثلاً تغییرات پرسنل، تجهیزات، جانمایی سایت یا محیط کار می‌تواند هریک منجر به تغییر ارزیابی ریسک گردد.

مشخص کردن افراد

اولین قدم در تهیه لیفتینگ پلن تشریح فرآیند کاری، مسئولین مربوطه و نحوه ارتباطات اینکه چه افرادی چه مسئولیتی دارند مثلاً ریگر، علامت ده یا سیگنال ده، HSE سوپروایزر، مسئول حمل، مسئول سایت. مشخصات افراد، تجربه و صلاحیت افراد و سمت باید ذکر شود.

بر اساس الزامات استاندارد ASME  کسانی که در اجرای عملیات باربرداری نقش و مسئولیت دارند: مدیر تیم باربرداری Lift Director، تیم باربرداریSignalmen Rigger، مدیر سایت Site supervisor، مالک جرثقیل Crane owner، اجاره کننده جرثقیلCrane User، اپراتور جرثقیل Crane Operatorهستند.

به صورت معمول مدیر تیم باربرداری (lift director) برنامه باربرداری را با در نظر گرفتن تمام مسائل سایت و محاسبات دستی و کامپیوتری تنظیم می‌کند. از افراد کلیدی شخص صلاحیت دار متخصص (CAP) عبارتست از شخصی که توسط مدیر سایت تعیین شده و عهده دار کنترل روزانه ی تمامی تجهیزات لیفتینگ سایت می باشد.

بازرس لیفتینگ  Lifting Inspectorشخص صلاحیت دار دارای تجربه کاری و دانش فنی کافی و مناسب در زمینه ی لیفتینگ که مطابق با استانداردها تمامی تجهیزات جرثقیل را به منظور استفاده ی ایمن از آنها در فرایند باربرداری بازرسی می­کند. اپراتور جرثقیلCrane Operator که کار با جرثقیل و وظیفه نگهداری از جرثقیل مطابق با دفترچه کاربردی آن قبل و بعد از بازرسی مطابق با چک لیست بازرسی و Certificate های ارائه شده برای وایرراپ . قلاب های بلاک، چرخ دنده جرثقیل و … را بر عهده دارد. علامت دهنده و ریگر و بقیه افراد هم که بر حسب نیاز در عملیات مشارکت دارند.

مشخصات بار

دومین قدم تشریح جزئیات بار  مثل حجم، مرکز ثقل، وزن بار است. حجم بار ابتدا باید در نظر گرفته شود و موضوع مهمی است. علت اهمیت این موضوع در طرح مشخص است یک بار ۲۰ کیلویی اگر به شکل مکعب با ابعاد ۲ در ۲ در ۵ باشد نحوه باربرداری متفاوت از یک میله ۲۰ کیلویی با طول ۳۰ متر است.  پس از آن مرکز ثقل بار مهم است. مرکز ثقل بار مرجع محاسبات ما در طرح باربرداری است.

مختصات بار

موقعیت‌های ابتدایی و انتهایی بار  سومین قدم است. تعیین مختصات و مشخصات نقطه ابتدا و انتها یعنی محل بلند کردن بار و محل قرار گرفتن بار و مسیر انتقال است معمولا نقطه شروع X و نقطه پایان Y در نظر گرفته می­شود. علاوه بر مختصات، شعاع کاری نیز در طرح باربرداری در نظر گرفته می­شود. شعاع کاری برای استفاده از جداول بار جرثقیل کاربرد دارد.

منطقه‌ی عملیات

منطقه‌ی عملیاتی، کل منطقه‌ای است که بوم جرثقیل می‌تواند بر روی آن چرخ بزند. منطقه‌ی عملیاتی، به ۴ منطقه­ی عملیاتی یک‌چهارم تقسیم می‌شود و ظرفیت جرثقیل بر مبنای منطقه‌ی یک‌چهارم است. این مناطق کناره­ها، پشت و روبرو در نظر گرفته می­شود.

نقشه سایت و محل قرار گرفتن اجزا، شماتیک جرثقیل، بار و… بر روی نقشه مشخص می­گردد. عوامل زمینه ای مثل عوامل طبیعی، وزش باد و محاسبات مربوط به آن نیز باید در نظر گرفته شود. به عنوان مثال اگر باربرداری در اسکله و نزدیک دریا انجام می­شود شرایط محیط ۶ ماهه اول سال با ۶ ماهه دوم سال متفاوت است و باید در نظر گرفته شود.

محاسبات استحکام زمین شرایط خاک و استحکام آن بررسی می­گردد که این موضوع برای قرارگیری جک­های تعادلی و طول آنها، فواصل باز شدن و سایر محاسبات مربوطه نیز در این بخش ضروری است.

علاوه بر آن باید توجه شود که عملیات در مجاورت چه محیط­هایی در حال انجام است، از نظر ارتفاع، قرار گرفتن در مکان های عمومی مثل هتل و رستوران، محیط های شیمیایی و … باید شرایط خاص آنها در نظر گرفته شود اگر برق فشار قوی یا لوله گاز در مجاورت محیط قرار دارد باید شرایط آنها در نظر گرفته شود چون حوادث بسیاری در اثر برخورد با کابل های برق اتفاق می­افتد.

مشخصات ماشین آلات و تجهیزات باربرداری

تشریح مشخصات ماشین آلات و جرثقیل، نوع، ظرفیت، طول بوم و شعاع کاری جرثقیل و دستورالعمل­های سازنده جرثقیل باید مد نظر قرار گیرد. جداول بار (LOAD CHART) هر جرثقیل حداقل یک جدول با دارد که شعاع، حداکثر تناژ و طول تلسکوپ مشخص شده است.

در شرایطی که فضای کافی برای باز کردن جک‌های پایه‌ی جرثقیل محیا نباشد و جک­های پایه‌ی جرثقیل کامل بیرون نیامده باشند، میزان رنج توانایی جرثقیل در باربرداری باید محاسبه گردد.

ابزار های اصلی برای بستن بار، نحوه بستن، اسلینگ­ها، طول و جنس سیم بکسل، نحوه قرار گرفتن و ظرفیت قلاب و هوک نیز در طرح باید به صورت دقیق محاسبه گردد.

به‌منظور اطمینان از قرارگیری قلاب باربرداری در مرکز و نقطه‌ی بالای بار به‌صورت عمود بر بار، اسلینگ را دقیقاً به‌گونه‌ای باید تنظیم کرد که انحراف بار از محور مرکزی فرضی به حداقل برسد. برای کنترل بار در عملیات باربرداری مختلفی که بارهای غول‌پیکر یا طویل با ابعاد مسطح دارند باید بلت های اتصالی مخصوص و کاملاٌ استاندارد مورد استفاده قرار گیرد تا بتوان بار موردنظر را به فرم مخصوص خود در محل مناسبش جانمایی کرد. این بلت های اتصالی باید کاملاٌ محکم به بار بسته شوند تا از تکان‌های احتمالی حادثه‌ساز جلوگیری به عمل آید.

ارزیابی ریسک

برای هر نوع عملیات باربرداری، ریسک‌های احتمالی باید ارزیابی و کنترل شوند. به‌عنوان جزئی از پروسه­ی مدیریت ریسک، ابتدا یک ارزیابی ریسک برای هر عملیات لیفتینگ به‌منظور تعیین مخاطرات به‌هم‌پیوسته، شدت مخاطرات و احتمال وقوع آنها انجام می‌گیرد.

موارد مهم در ارزیابی ریسک عملیات باربرداری شامل موارد زیر می‌باشد:

  • وزن، اندازه، شکل و مرکز ثقل بار، قابلیت در دسترس بودن نقاط مختلف بار در زمان لیفت
  • روش باربندی تجهیزات کمک باربرداری/ متصل کردن / تفکیک کردن بار
  • شرایط و میزان قابل‌استفاده بودن تجهیزات لیفتینگ
  • موقعیت مکانی ابتدا و انتهای بار و چگونگی قرارگیری بار در آن محل­ها
  • ملاحظات سطح زمین و زیر زمین نواحی باربرداری
  • تجهیزات قدیمی و بیش از حد استفاده شده و ازکارافتاده‌ی لیفتینگ
  • تعداد لیفت­ها و مدت‌زمان هر لیفت
  • شرایط محیطی شامل آب‌وهوا و محدودیت‌های مجوز کاری، میزان روشنایی محیط باربرداری و تخلیه‌ی بار
  • مخاطرات احتمالی مجاور بار، موانع، مسیر عبور بار (شامل خطوط فعال الکتریکی، هیدرولیکی و پنوماتیکی بر روی زمین یا زیر زمین، کاندوییت کاری‌های زیر زمین، پل‌ها و سازه‌های بالاسری ایجادکننده مانع حرکت بار)
  • عملیات باربرداری در شرایط معلق ماندن بار برای مدت نسبتاً طولانی در هوا
  • دسترسی به راه‌های خروجی اضطراری برای تجهیزات و ابزارآلات لیفتینگ، اپراتور و پرسنل باربرداری
  • میزان تجربه، صلاحیت و آموزش پرسنل مختلف و تعداد پرسنل موردنیاز برای هر نوع عملیات
  • بازرسی یا عدم بازرسی قبل از استفاده از تجهیزات توسط اپراتور یا سوپروایزر لیفتینگ
  • میزان قابل دید بودن بار در هر شرایط و در هر زمان توسط هریک از پرسنل باربرداری شامل اپراتور، علامت دهنده و …

 طراحی لیفتینگ پلن

لیفتینگ پلن در ساده ترین شکل روی نقشه های اجرایی پروژه و شماتیکی به صورت عکس جرثقیل و مشخص کردن ابعاد و طول کار، شعاع کاری، درجه و زاویه بوم و … نمایش داده میشه. در شکل پیشرفته تر از نرم افزار اتوکد برای تهیه نقشه استفاده می­شود که معمولا در ایران این روش رایج است. در ابتدا مشخصات جرثقیل، جدول بار، محیط سایت، نحوه قرار گرفتن ادوات سیم بکسل، زوایای مورد نیاز به عنوان پیش نیاز فراهم می­شود و پس از انجام محاسبات مدل سازی دو بعدی توسط نرم افزار اتوکد انجام می­شود و خروجی آن در اختیار کارفرما و مجری عملیات قرار می­گیرد.

نرم افزارهای لیفتینگ پلن

نرم افزارها امکانات زیادی از جمله نمایش های سه بعدی عملیات، شبیه سازی بار، محیط و عملیات، نحوه بستن بار، باربرداری با چند جرثقیل، به اشتراک گذاری و … را برای ما فراهم می­کنند. نرم افزارهایی مثل ۳D Lift Plan، Crane Planner، SMART Rigger Software، ، CRANIMAX برای این موضوع طراحی شده اند.

الزامات و استانداردها

دستورالعمل ایمنی، بهداشت پرسنل مشاوران حفاظت فنی و خدمات ایمنی ، و حفاظت وسایل حمل و نقل (لیفتراک و جرثقیل ها) و جابه جایی اشیاء مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار برای ما کاربرد دارد علاوه بر آن استانداردهای مختلف تقسیم بندی های گوناگونی برای بازرسی و باربرداری ارائه می­دهند. مهم ترین آنها ASME، DOE است. علاوه بر آن OSHA و ANSI الزامات تست، بازرسی و تعمیرات را مطرح می­کنند. بقیه استانداردهایی که هرکدام مرتبط با بخش­های مختلف می­باشد شامل ASME B56.1 , ASME B30.5 , ASME B30.2 , ASME B30.3 EN 12999 , EN 13000 , EN 14439 (MAINTENANCE) است.

شرایط اضطراری

برای عکس‌العمل مناسب در مقابل تغییر شرایط تمامی پارامترهای بحرانی لیفتینگ (از قبیل آب‌وهوا، وضعیت دریا، قابلیت دید، پایداری و شیب زمین، فعالیت‌های مجاور محل باربرداری و تأسیسات، ورودی و خروجی‌های سایت، تجهیزات لیفتینگ، خود پرسنل باربرداری و …) باید در حین ارزیابی ریسک و آماده کردن طرح باربرداری مشخص و شناسایی گردند. درصورتی‌که در هنگام عملیات باربرداری و نگه‌داشتن بار در ارتفاع، سیستم کامپیوتر جرثقیل با خطا مواجه شد، یا جرثقیل به حالت ناپایداری درآمد، بار باید بر روی زمین قرار گرفته و باید یک طرح باربرداری جدید ارائه داد به‌گونه‌ای که دلایل خطای ایجاد شده در شرایط قبلی را کاملاٌ رفع نماید.

جمع ­بندی

عملیات لیفتینگ باید از ابتدا تا انتهای فرایند دقیقاً مطابق با طرح تأییدشده لیفتینگ سایت هدایت و انجام گردد. هرگونه تغییر در آن باید در صورتی انجام گیرد که ابتدا کار به‌طور کامل متوقف شده و پس از اطمینان کامل از ایمن بودن کار برای ادامه‌ی عملیات با تغییر مربوطه در طرح، عملیات ادامه پیدا کند. اپراتور تجهیزات باربرداری باید در هر زمان از عملیات از علامت توقف اضطراری اطاعت کرده و کار باربرداری را متوقف کند، مهم نیست چه کسی از گروه عملیات لیفتینگ فرمان توقف اضطراری را صادر کرده است.

برای تعیین و توصیف دقیق لیفت، پارامترهای وزن بار، شمای کلی بار، مرکز ثقل بار و قابلیت دسترسی کافی به نقاط مختلف بار، موقعیت‌های ابتدایی و انتهایی بار و چگونگی قرارگیری بار در آن محل‌ها و فضایی که تجهیزات لیفتینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد موردنیاز هستند. همه‌ی نفرات درگیر در پروسه باربرداری باید وظایف شخصی خود را دانسته و در محل استقرار خود حضور داشته باشند. تمامی نفرات درگیر در باربرداری باید امکان دسترسی و همچنین فرصت کافی برای بازبینی یا مرور نتایج حاصل از ارزیابی ریسک و جزئیات طرح را داشته باشند تا اطمینان حاصل گردد که همه به‌صورت کاملاٌ واضح در جریان ریز پروسه قرار گرفته و همگی باید به روش اجرا و نحوه‌ی کنترل عملیات آگاهی کامل داشته باشند. این عمل، هماهنگی بین تمامی اعضای تیم باربرداری را بیشتر می‌کند.

بعد از اتمام عملیات باربرداری، تمامی نفرات درگیر در فرایند لیفت باید فرصت بحث و گفتگو در مورد عملیات را داشته و در راستای بهبود یا اصلاح Plan Lifting اقدام کنند. مسئولان اصلی عملیات شامل سوپروایزر لیفتینگ، مهندس اجرا و نصب و مهندس لیفتینگ سایت هریک نتایج حاصله‌ی عملیات را مستند و بایگانی کرده و برای لیفت های بعدی مورد استفاده قرار می‌دهند.

,

الزامات قانونی و سایر الزامات

الزامات قانونی و سایر الزامات

الزامات قانونی و سایر الزامات یکی از بندهای مهم در استاندارهای سیستم­های مدیریتی IMS می­ باشد. یکی از دلایلی که باعث شده در این بند استاندارد هنگام اکثر ممیزی­ها عدم انطباق ثبت شود، این موضوع است که شرکت­ها برای انطباق با این بند اصولا کار سیستمی و اساسی انجام نمی­ دهند. این موضوع به معنی این است که رویکرد سیستمی برای شناسایی و ارزیابی انطباق با الزامات قانونی در آن سازمان وجود ندارد.

موضوع الزامات قانونی همیشه در استانداردهای مدیریتی، بخصوص در استانداردهای حوزه HSE جایگاه مهمی دارد. اصولا تحت عنوان الزامات قانونی و سایر الزامات، یعنی legal and other requirements شناخته می­شدند.

اما از زمانی که ساختار استانداردها تغییر کرد و در قالب annex sl قرار گرفت، می­توان این بند را نیز در دو بخش از استاندارد ردیابی کرد. بند اول بند ۶ استاندارد، یعنی بخش طرح ریزی و بند بعدی نیز بند ۹ استاندارد، یعنی بخش ارزشیابی عملکرد.

باید به یاد داشت که این دو بند از مواردی هستند که به صورت مستقیم در استانداردهای ایمنی، بهداشت و محیط زیست به الزامات قاتونی اشاره شده است. در بندهای دیگر نیز مانند بند ۸ که به مباحث عملیاتی پرداخته می­شود به صورت غیر مستقیم به این موضوع پرداخته می­شود.

الزامات قانونی می­توانند شامل موارد زیر باشند:

  • قوانین و مقررات ملی، منطقه ای یا بین المملی
  • احکام و بخشنامه ها
  • دستورالعمل های ارسال شده از سمت قانون گذارها
  • مجوزها، گواهی ها یا انواع جوازهای انجام کار
  • رای دادگاه یا سایر نهادهای قضایی
  • معاهدات و پیمان ها، کنوانسیون ها و پروتکل ها
  • مذاکرات گروهی، مثل مذاکرات هسته ای و معاهدات مرتبط

سایر الزامات نیز می­توانند شامل موارد زیر باشند:

  • پیمان یا قراردادها
  • الزامات سازمانی
  • قرارداد استخدام
  • موافقتنامه با طرف های ذینفع
  • موافقت نامه با بخش بهداشت و درمان
  • استانداردهای اختیاری، توافقات و خطوط راهنما
  • اصول داوطلبانه، روش ها، تعهدات عمومی و هر چیزی توی این مایه ها

در گام اول باید فهرستی از قوانین کاربردی در حوزه HSE را استخراج نمود. قوانین کار، آیین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار، قوانین و آیین نامه های تامین اجتماعی، آیین نامه ها و دستورالعمل های وزارت بهداشت، قانون محیط زیست و آیین نامه ها و بخش های نامه های سازمان حفاظت از محیط زیست، نشریات معاونت راهبردی ریاست جمهوری و بسیاری موارد دیگر از این دست می باشند.

این موضوع از موضوعاتی است که هم نیاز به روش اجرایی دارد و هم نیازمند آن است که سوابق مربوطه ثبت گردد.در روش اجرایی نحوه شناسایی الزامات، نحوه به روزرسانی و همچنین ارزیابی انطباق ذکر میگردد. همچنین مکانیزم به روز رسانی نیز می­بایست در روش اجرایی مشخص شود. به محض به روز رسانی هر بخش از الزامات می بایست سوابق مرتبط نیز به روز رسانی گردند. همچنین می­بایست تعیین گردد که علاوه بر واحد HSE کدام یک از گروه ها می بایست به قوانین و مقررات دسترسی داشته یا از آنها آگاهی داشته باشند.

گام بعدی تعیین نحوه پیاده سازی الزامات در محیط کار است. در اولین مرحله می بایست بندها و مواد مرتبط و کاربردی در لیست الزامات قانونی ثبت گردد. سپس می بایست با توجه به موارد ذکر شده اقدام به پیاده سازی بندها گردد.

موضوع بعدی در خصوص ارزیابی انطباق یا evaluation of compliance می­باشد. در این بند، استاندارد به این موضوع اشاره می­کند که سازمان باید فرآیندهای لازم برای ارزیابی انطباق با الزامات قانونی و سایر الزامات را مشخص نماید. در این بخش استاندارد به سه باید اشاره می کند:

  • الف: تواتر ارزیابی انطباق را تعیین کند
  • ب: انطباق را ارزیابی کرده و در صورت لزوم اقدامی انجام دهد.
  • ج: دانش و درک از وضعیت انطباق خود را برقرار نگه دارد

تواتر و زمانبندی ارزیابی های انطباق می تواند بسته به اهمیت الزام، تغییر، در شرایط عملیاتی، تغییر در التزام به انطباق و عملکرد گذشته سازمان، متغیر باشد. سازمان می تواند از تنوعی از روش ها برای حفظ دانش و درک خود از وضعیت انطباق خود استفاده کند، اما لازم است تمامی التزامات به انطباق به صورت دوره ای ارزیابی شود.

اگر نتایج ارزیابی انطباق نشان دهنده ی شکست در انجام یک الزام قانونی باشد، لازم است سازمان اقدامات ضروری برای دستیابی به انطباق را تعیین و اجرا نماید.

این کار ممکن است مستلزم تماس با سازمان های قانون گذار و توافق در مورد اقدامات برای انجام الزامات قانونی، هنگامی که این توافق انجام می شود، به التزام به انطباق تبدیل می شود.

برای قسمت هایی که انطباق وجود ندارد و یا بخشی از الزام انطباق ندارد باید برنامه ریزی انجام شده و اقدام اصلاحی صادر شود.

,

خطرات گاز H2S

لینک دانلود اپیزود ششم فصل سوم: اپیزود ششم- فصل سوم- خطرات گاز H2S

معرفی گاز H2S

گاز ترش، گازی شناخته شده در تمام صنایع می باشد. این گاز با اسامی دیگری همچون هیدروژن سولفید، دی سولفید هیدروژن، هیدروژن سولفوره، هاش دو اس یا گاز فاضلاب هم شناخته می شود. un NUMBER این گاز ۱۰۵۳ و CAS NUMBER  هفت هزار و هفتصد و هشتاد و سه – صفر شش- چهار هست.

اگه در  طبقه بندی مواد خطرناک هم مروری داشته باشیم، میتونیم در کلاس ۲، یعنی در بخش گازها، هم در دسته ی ۲-۱ یعنی گازهای قابل اشتعال آن را شناسایی کنیم، هم در ۲-۳ یعنی گازهای سمی/پلاکاردهای این دو دیویژن را می توانیم استفاده کنیم.

وزن ملوکولی گاز ۳۴ هست و چگالی بخار یک ممیز یکصد و هشتاد و نه می باشد. یعنی از چگالی بخار آب که یک می باشد بیشتر است.

شناسایی گاز H2S

گاز هیدروژن سولفوره عموما با بوی بد آن که شبیه تخم مرغ گندیده ست شناخته می شود. در این حالت غلظت آن کمتر از PPM 10 می باشد. غلظت های بیشتر سریعتر حس بویائی را از کار خواهند انداخت. بنابراین هیچ وقت نباید به حس بویائی خود برای تشخیص هیدروژن سولفوره اعتماد کنیم.

  • کارگران تصفیه فاضلاب
  • کارگران صنایع تبدیل فلزات
  • کارگران صنایع پتروشیمی و تصفیه گاز
  • کارگران صنایع شیمیائی مرتبط، افرادین که بیشتر از دیگران در معرض این گاز قرار دارند

این گاز در  اثر تجزیه گیاهان و یا اجساد حیوانات که دارای گوگرد هستن بوجود می آید. این گاز میتواند در انواع نفت خام  یا گاز، (نفت خام ترش) توی سالیان زیاد بوجود آمده و در عملیات تولید و تصفیه منابع نفتی سولفیدی و گازهای طبیعی یافت شود.

وقتی در مستندات مختلف به عبارتH2S PRESENT برخورد کردید، این عبارت بدان معناست که عملیاتی مثل حفاری، تست، تولید یا هر عملیات دیگر در جریان است که در خلال آن پتانسیل حضور میزان خطرناکی از این گاز وجود دارد. اینجا منظور ما از میزان زیاد ۲۰ PPM به بالاست که در ادامه راجع به آن مفصل توضیح خواهیم داد.

تعریف دیگر BREATHING ZONE یا ناحیه ی تنفسی می باشد. ناحیه ای که در فاصله ۶ تا ۹ اینچ مقابل شانه ی شما قرار دارد (یعنی تقریبا ۱۵ تا ۲۲ سانتی متری) را ناحیه تنفسی می نامند. IDLH به غلظتی از هر ماده ی سمی، خورنده یا خفگی آور گفته می شود که اگه در آن غلظت قرار بگیریم، با احتمال بسیار زیاد یا به طور حتم اثرات مخربی بر روی سلامتی ما خواهد داشت. این شاخص برای  PPM 100 ، H2S هست.

خطرات گاز H2S

این گاز بی رنگ، هم سمی، آتش گیر می باشد و تحت فشار هم به مایع تبدیل میشود.  اگه نگاهی به لوزی خطرش بندازیم، به عدد ۴۴۰ میرسیم. یعنی برای سلامتی فوق العاده خطرناک است، شدیدا آتش گیر است ولی پایدار می باشد.

این گاز مخرب اعصاب بوده، از هوا سنگین تر است، به راحتی با باد منتشر می شود، شعله اش به رنگ آبی ست، و البته… شدیدا خورنده ی فلزات است. با آب موجود در هوا ترکیب میشود، اسید خورنده ای میسازد و لوله ها و دریچه ها را از بین می برد. در آب و نفت خام و فرآورده های نفتی قابل حل بوده  و بی نهایت خورنده ست. این گاز می تواند به ظروف فلزی و استیلی صدمات جدی بزند.

علاوه بر جاهایی که بطور حتم H2S پرزنت داریم، در مخازن ذخیره سازی، بویژه اطراف لجن های موجود در ته مخازن و ظروف و برج ها هم این گاز ممکن است وجود داشته باشد.

اگر شخصی گاز H2S را بمقدار موثر تنفس کند بلافاصله اون قسمت از سلسله اعصاب که تنفس و آگاهی رو کنترل میکند تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. در مقادیر بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ PPM شخص بلافاصله بیهوش شده و بعد از دقایقی خواهد مرد.

تنفس شخص صدمه دیده بلافاصله قطع میگردد و از هوش میرود. عملیات نجات و بهوش آوری باید بلافاصله شروع شود در غیر اینصورت مرگ منتظر فرد تماس پیدا کرده خواهد بود. اگر عملیات نجات به موقع انجام بشود شخص میتواند بدون عارضه جدی به حیات بازگردد.

آمادگی واکنش در شرایط اضطراری

نشت گاز H2S و گازهای سمی – آژیر قرمز ممتد با نوسان بهمراه چراغ قرمز چشمک زن (یا بدون آن)

نشت گازهای قابل انفجار وآتش سوزی – آژیر زرد منقطع بهمراه چراغ زرد چشمک زن(یا بدون آن)

اعلام حالت فوق العاده –      آژیر ممتد

برای مواجهه و شناسایی گاز به یه سری تجهیزات نیاز داریم، و در کنار آن برای آگاهی بخشی هم نیاز به یک سری اقدامات آموزشی داریم.

 آموزش های ضروری

برای افرادیکه قرار است در محوطه های h2S PRESENT کار کنند، این آموزشها ضروری می باشد:

  1. اثرات گاز سولفید هیدروژن
  2. حضور و شناسائی گاز سولفید هیدروژن
  3. علائم تماسش مثل
    1. سوزش چشمها
    2. ناخوشی
    3. سرگیجه
    4. خفگی
    5. از دست دادن کنترل عضلانی
  4. خصوصیات گاز سولفید هیدروژن
  5. اینکه نحوه ی اعلام شرایط اضطراری رو قبل شروع کار حتما مرور کنند
  6. بدون پرمیت توی این محیط ها کاری رو شروع نکنند
  7. قبل از وارد شدن به محوطه آلوده به H2S از ماسک هوای فشردهA. فعال استفاده کنند
  8. برای کمک به فردی که بر اثر گاز گرفتگی بیهوش روی زمین افتاده است شما حتما باید با ماسک هوای فشرده فعال وارد عمل شوید. هیچوقت از  ماسک فرار را برای اینکار استفاده نباید بشود
  9. بعد از خارج کردن حادثه دیده از منطقه آلوده و رسیدن به هوای تازه در صورتیکه تنفس او قطع شده باشد باید فورا تنفس دهان به دهان را شروع کرد و ادامه داد تا پزشک برسد
  10. در محل تجمع جمع بشن و تا دستورات بعدی ایمنی یا هماهنگ کننده بحران منتظر بمونن. از پراکنده شدن خودداری کنن. افراد ناپدید شده باید یافت بشن!
  11. در خصوص استفاده از Ba و فیس پیس هم باید آموزش ارائه شود، فیت تست هم باید توسط افراد فراگرفته شود.
  12. کار با گازسنج باید ارائه شده باشد.
  13. کمکهای اولیه و عملیات نجات باید به افراد آموزش داده شده باشد.

    قوانین مربوط به کار با H2S

    1. پرمیت برای کار توی این ناحیه اجباری می باشد.
    2. سیگار کشیدن و شعله های باز ممنوع است.
    3. تجهیزات باید از نوع ضد جرقه باشند.
    4. الکتریسیته ساکن باید کنترل شود .