طب کار را این گونه تعریف کنیم: جان یک انسان، المثنی ندارد.
این اپیزود از سیف کست به شمایی پیشنهاد می‌شود که یا تازه استخدام شده‌اید یا قرار است استخدام شوید.
در این قسمت به بیان کلیات، تعاریف و قوانین پیرامون طب کار می‌پردازیم.

حامی مالی: طب کار ایمن‌جویان

اسپانسر این اپیزود از سیف‌کست، مرکز تخصصی طب کار ایمن‌جویان است که با سابقه ۱۰ ساله، در این حوزه فعالیت می‌کند.
این مرکز دارای مجوز ارائه‌ی خدمات معاینات بدو استخدام از سازمان تامین اجتماعی و انجام خدمات معاینات طب کار یعنی معاینات دوره‌ای و بازگشت به کار و… از دانشگاه علوم پزشکی ایران است.

مزیت‌های رقابتی:

• آزمایشگاه‌هایی که با آن سر و کار دارند تحت مالکیت خودشان بوده و نمونه‌ها را به آزمایشگاه‌های دیگر نمی‌فرستند.
• تجهیزات این مرکز به نسبت سایر مراکز به‌روزتر و سرعت پاسخگوییشان بسیار بالاتر است.
• استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته با یک پایگاه داده قوی برای آنالیز نتایج آزمایشات

مجموعه‌هایی که این مرکز را برای انجام معاینات طب کار انتخاب کرده‌اند:
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و زیرمجوعه‌های مربوطه‌ش، مناطق مختلف سازمان آب و فاضلاب استان تهران، شرکت حفاری شمال، کشتی‌رانی صدرا، جهان پارس، نفت پاسارگاد، فراورده‌های نفتی ایران و…

آدرس دفتر مرکزی: تهران – خیابان شهید بهشتی – جنب مترو میرزای شیرازی – پلاک ۴۳۶ (ساختمان پارسه) – طبقه همکف – واحد ۲
شماره تماس و نمابر: ۰۲۱۸۸۷۱۰۵۲۰
وب‌سایت: http://imenjooyan.com
صفحه اینستاگرام: http://instagram.com/imenjooyan

تاریخچه طب کار

تاریخچه طب کار را از سه منظر بررسی می‌کنیم:
جهان، ایران و صنعت ایران

تاریخچه طب کار در جهان

این حوزه، از تلاش‌های پزشکی ایتالیایی به نام راماتسینی در سال ۱۷۰۰ میلادی نشات می‌گیرد.
راماتسینی دانشجوی فلسفه و پزشکی بود و مطالعاتی در زمینه‌ای که امروزه آن با نام طب کار می‌شناسیم، داشت.
از او به عنوان پدر طب کار جهان و اولین شخصی یاد می‌شود که علاقه‌مند شد تا در خصوص ارتباط بین عوامل محیط کار و بیماری‌هایی که برای کارگران و شاغلین به وجود می‌آید تحقیق کند.
وی رساله خود را در این زمینه در سال ۱۷۰۰ میلادی نوشت که انفجاری در علم بیماری‌ها بود و در واقع همه چیز بعد از آن اتفاق افتاد.

تاریخچه طب کار در ایران

اولین کسی که این موضوع را در ایران پیگیری کرد، پزشک حاذق ایرانی، زکریای رازی بود.
ایشان در معایناتی که از بیماران خود داشت در مورد شغل این افراد نیز پرسش می‌کرد؛
به عنوان مثال اگر شخصی از کمردرد رنج می‌برد و به ایشان مراجعه می‌کرد، زکریای رازی بحث شغل این فرد را در معاینه خود در نظر می‌گرفت.

قدمت طب صنعتی در ایران

صنعتی‌شدن و پیشرفت حال حاضر طب کار و شرایطی که اکنون در جامعه ایران می‌بینیم، مدیون مجموعه‌های نفتی‌ هستیم؛
پالایشگاه آبادان، هشتاد سال پیش واحد طب صنعتی خود را راه انداخت و اولین صنعتی شد که طب کار را به صورتی که امروز می‌شناسیم کلید زد.

تفاوت بیماری‌های ناشی از کار و حوادث ناشی از کار

مهندسین HSE که در شرکت‌ها مشغول به کار هستند، باید تمایز بحث بیماری شغلی و حوادث کار را بدانند.

حادثه کار

حادثه کار، رویدادی غیرمنتظره است که به صورت آنی در محیط کار اتفاق می‌افتد و روند عادی کار را مختل می‌کند.
به طور مثال اگر در محیط کار قطعه‌ای از ارتفاع روی پای فرد شاغل در صنعت بیافتد، طبیعتاً رویداد غیرمنتظره است که اختلالی در روند عادی کار به وجود آورده و باعث شکستگی پا و خدای ناکرده قطع عضو و مواردی مشابه می‌شود که:
می‌توانیم آن را در لحظه لمس کنیم،
به فکر درمانش باشیم،
و با روش‌های مختلف ارزیابی ریسک که در حوزه ایمنی می‌شناسیم، از حادثه جلوگیری کنیم.

بیماری شغلی

بیماری‌های شغلی در لحظه اتفاق نمی‌افتند، بلکه عوامل زیان‌آور محیط کار به مرور زمان سبب به وجود آمدن یک بیماری – اغلب قابل پیشگیری اما غیرقابل درمان –  می‌شود.
به طور مثال افت شنوایی یک بیماری شغلی است که بر اثر صدا، یک عامل فیزیکی زیان‌آور در محیط کار به وجود می‌آید؛
صدا به مرور زمان سبب کاهش قدرت شنوایی در فرد می‌شود؛
یک بیماری غیر قابل برگشت و بدون درمان!

تفاوت بیماری‌های ناشی از کار و بیماری‌های مرتبط با کار

دو تعریف مهم در طب کار، بیماری مرتبط با کار و ناشی از کار است.

بیماری‌های ناشی از کار

بیماری‌های ناشی از کار دقیقا همان بیماری‌های شغلی هستند که در محیط کار، برای فردی که هیچ پیش‌زمینه‌ای ندارد به وجود می‌آید.
همان افت شنوایی شغلی که گفته‌شد را درنظر بگیرید:
یک نفر با شنوایی خوب و تایید‌شده وارد محیط کار می‌شود، اما به مرور زمان و به دلیل صدای بیش از حد و غیراستاندارد محیط کار، این بیماری ناشی از کار برایش به وجود می‌آید.
اما به چه بیماری‌هایی بیماری مرتبط با کار می‌گویند؟

بیماری مرتبط با کار

فرض کنید فردی را با پیش زمینه بیماری مثلا انحراف ستون فقرات وارد سیستم می‌کنیم.
بیماری این فرد می‌تواند به دلایلی مانند:

• نشستن طولانی مدت پشت میز کار،
• ایستادن بیش از حد در محیط کار،
• و یا بلند کردن غیر اصولی اجسام،

تشدید شود.

مرتبط با کار بودن بیماری یعنی پیش‌زمینه‌ای از بیماری در فرد شاغل وجود داشته که همراه با آن وارد محیط کار شده و شرایط محیط کار، بیماری را تشدید کرده‌است.
این پیش‌زمینه‌ها در معاینات بدو استخدام قابل ردیابی و شناسایی هستند.

قوانین و مقررات مرتبط با طب کار

همان‌طور که می‌دانید، هر قانونی که در کشور عزیزمان ایران، در شرکت‌ها و سازمان‌ها در حال اجرا‌شدن است، برگرفته از قانون کار جمهوری اسلامی ایران است
که با توجه به حوزه‌های مختلف، به سازمان‌های مختلف تفویض اختیار می‌شود.

دو ماده قانونی اصلی در طب کار و طب صنعتی معاینات سلامت شغلی داریم:

1. ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی
2. ماده ۹۲ قانون کار

ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی

در ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی آمده‌است که کارفرما موظف است:

• قبل از استخدام فرد، او را از لحاظ سلامت جسمی، روحی و روانی بررسی کند،
• کاری را به آن فرد بدهد که با شرایط جسمی‌اش متناسب باشد،
• و مورد دیگر بحث بررسی وجود بیماری زمینه‌ای در فرد است.

این موارد صراحتا در ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی ذکر شده‌است و کارفرمایان موظف به انجام این ماده قانونی هستند.

اطلاع نداشتن از این قانون سبب به وجود آمدن غرامت‌های بعدی و مشکلات در روابط بین کارفرما و کارگر می‌شود.

معاینات بدو استخدام

همونطور که گفتیم، ما در معاینات بدو استخدام به دنبال بررسی شرایط جسمی فرد هستیم؛
این که آیا بین فرد و کاری که قرار است برای آن استخدام شود از لحاظ شرایط جسمی تناسبی وجود دارد یا نه.
هدفی که در این معاینات پی می‌گیریم کشف بیماری‌های فرد است؛
به طوری که هیچ پیش زمینه و اطلاعاتی از این فرد نداریم و زمان مراجعه این فرد به مرکز تخصصی طب کار، به دنبال ردیابی و بررسی‌کردن بیماری‌هایی هستیم که ممکن است در این فرد وجود داشته باشد.

ماده ۹۲ قانون کار

قانون دوم پیرامون طب کار، ماده ۹۲ قانون کار می‌باشد.
قانون کار جمهوری اسلامی ایران ذکر می‌کند:
کارفرما موظف است پبعد از بررسی سلامت افراد از لحاظ جسمی و ورود آن‌ها به سازمان، سالیانه یک‌بار به هزینه خود معاینات سلامت شغلی را با توجه به عوامل زیان‌آور محیط کار از تمامی پرسنل خود انجام دهد.

معاینات دوره‌ای سلامت شغلی

در انجام این معاینات دوره‌ای بررسی می‌شود فردی که از لحاظ تمامی اُرگان‌ها سالم بوده و وارد سیستم شده آیا همانند قبل شرایط مساعدش برقرار است یا نه.
با توجه به این که بیماری‌های شغلی به مرور زمان به وجود می‌آیند و قابل پیشگیری هستند، معاینات دوره‌ای می‌توانند ایجاد بیماری را در ارگان سالم فرد ردیابی کنند.
این گونه به سرعت می‌توان اقدامی پیشگیرانه انجام داد.

با این دو مواد قانونی اصلی آشنا شدیم.
اما در حال حاضر این الزامات به چه صورت اجرا می‌شود؟

طب کار

همان طور که پیش‌تر گفتیم ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی در خصوص معاینات بدو استخدام است.
کارگران و کارمندانی که قرار است استخدام شوند بایستی به مجموعه‌هایی که طب کار نام دارند مراجعه کنند.
با توجه به این که در هیچ ماده‌ای از قانون درباره مسئولیت پرداخت هزینه‌های طب کار سخنی به میان نیامده‌است، در جامعه ایران عرف بر این است که این هزینه بر عهده خود فرد استخدام‌شونده است.

مجوز طب کار

لیست مراکز طب کار مشخص است.
این مراکز تخصصی طب کار مجوز خود را از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و زیرمجموعه آن‌ها یعنی دانشگاه‌های علوم پزشکی در سطح استان اخذ می‌کنند.

هر استان دارای یک دانشگاه علوم پزشکی است.

دانشگاه‌‌های علوم پزشکی استان تهران

استان تهران با توجه به بُعد و مسافت جغرافیایی دارای سه دانشگاه علوم پزشکی است:

• شرق تهران مربوط به دانشگاه شهید بهشتی،
• جنوب تهران مربوط به دانشگاه علوم پزشکی تهران،
• و غرب تهران مربوط به دانشگاه علوم پزشکی ایران است.

دفاتر طب کار با توجه به موقعیتی که نسبت به دانشگاه دارند، مجوزشان را از دانشگاه مربوطه اخذ می‌کنند.
به طور مثال اگر موقعیت مکانی یک طب کار در غرب استان تهران باشد مجوزش مربوط به دانشگاه علوم پزشکی ایران است.

مجوز سازمان تامین اجتماعی

مراکز تخصصی طب کار علاوه بر اخذ مجوز از دانشگاه علوم پزشکی، مجوزی از سازمان تامین اجتماعی در خصوص معاینات بدو استخدام می‌گیرند.
لیست این مراکز طب کار در سازمان تامین اجتماعی که در شعبات بیمه ذکر شده، قید می‌شود.
به طور مثال فردی که مدیر HSE یا مدیر منابع انسانی یک سازمان است و می‌خواهد در مرکز تخصصی طب کار خود، معاینات بدو استخدام در جاری و ساری کند،
به شعبات تامین اجتماعی مربوط به منطقه دفتر خود مراجعه می‌کند،
لیست را بررسی می‌کند،
و از آدرس، تلفن و تمام مشخصاتی که در آن ذکر شده‌است برای ارتباط استفاده می‌کند.

تذکر: اعتبار داشتن این مجوز برای ممانعت از بروز مشکل در مراحل قانونی واجب است.

تعرفه معاینات بدو استخدام

انجمنی با نام انجمن صنفی مراکز تخصصی طب کار در استان‌ها وجود دارد که هر ساله با توجه به تورم موجود در جامعه، تعرفه‌ای را برای آن سال مشخص می‌کند.

تعرفه معاینات بدو استخدام – استان تهران، سال ۱۴۰۰

در سال ۱۴۰۰، قیمت تصویب‌شده توسط انجمن صنفی استان تهران دویست و نود هزار تومان است.

معاینات بدو استخدام شمال مراحل زیر می‌شود:

پرونده پزشکی سلامت شغلی

اولین موضوع بحث تشکیل پرونده پزشکی است.
این پرونده توسط کارشناس بهداشت حرفه‌ای مراکز تخصصی طب کار انجام می‌شود.

مشخصات فردی

در پرونده پزشکی سلامت شغلی، کارشناس بهداشت حرفه‌ای مشخصاتی را از فرد مراجعه‌کننده دریافت می‌کند که شامل اطلاعات ثبت احوال می‌شود:
کدملی، تاریخ تولد، سن و…

تعریف شغل

موضوع بعدی، تعریف دقیق آن شغلی است که فرد برای استخدام‌شدن در آن مراجعه کرده‌است.
در هنگام ارجاع فرد به مرکز تخصصی طب کار برای معاینات بدو استخدام حتماً باید مستقیما در فرم معرفی‌نامه‌ ذکر کنیم که این فرد برای چه شغلی استخدام می‌شود.
مشروط شدن، بلامانع بودن کار و یا ارجاعات کاری که پزشک متخصص طب کار تشخیص می‌دهد بسته به هر شغل برای آن فرد متفاوت است.
شغل کارمندی برای فردی با پیش‌زمینه افت شنوایی بلامانع است و هیچ شرطی ذکر نخواهد شد. اما استخدام همین فرد در شغل پِرِس‌کاری مطمئناً دارای شروطی است که متخصص طب کار آن‌ها را ذکر می‌کند و یا حتی ممکن است عدم صلاحیت کار کردن در چنین محیط پر سر و صدایی تشخیص داده‌شود.

عوامل زیان‌آور محیط کار

بعد از مشخص‌شدن شغل، در قسمت بعدی پرونده پزشکی عوامل زیان‌آور محیط کار به طور دقیق ذکر می‌شود.
این عوامل در پرونده به عوامل بیولوژیک، عوامل شیمیایی، عوامل فیزیکی، عوامل روانی، ارگونومیکی تقسیم‌بندی شده‌است.
کارشناس بهداشت حرفه‌ای موظف است با توجه به دانسته‌های رشته تحصیلی خود، تمام این عوامل و همچنین ساعت مواجهه با آن‌ها را مشخص کند.
در واقع میزان استانداردی که در کتابچه حدود مجاز شغلی آمده‌است در این قسمت تعیین می‌شود.

معمولاً شرکت‌ها اطلاعاتی در این زمینه به مراکز تخصصی طب کار نمی‌دهند. یک کارشناس بهداشت حرفه‌ای حین معاینات بدو استخدام نمی‌تواند میزان مواجه فرد را بدون داشتن آلاینده سنجی محیط کار آن شرکت، در پرونده پزشکی بیاورد.

سوالات عمومی پرونده پزشکی

در قسمت بعد، به سوالات عمومی در پرونده پزشکی می‌رسیم.
سوالاتی در خصوص بیماری‌های قبلی، بیماری‌های زمینه، بیماری‌های ارثی، آلرژی به مواد، حوادثی که ممکن است قبلا برای فرد اتفاق افتاده باشد و موارد این چنینی توسط کارشناس بهداشت حرفه‌ای پرسیده می‌شود.

وظیفه مهم کارشناس بهداشت حرفه‌ای

کارشناس بهداشت حرفه‌ای بعد از تشخیص شغل فرد و عوامل زیان‌آور محیط کارش به تعریف و ذکر شروطی از دید یک کارشناس بهداشت حرفه ای می‌پردازد؛
مثلا در صورت ارتباط بیش از حد مجاز فرد با سر و صدا، کارشناس بهداشت حرفه‌ای وی را به سمت استفاده از تجهیزات حفاظت فردی یا PPE و رعایت اصول ارگونومیک سوق می‌دهد.

کتابچه حدود مجاز شغلی

همان‌طور که گفته‌شد، کارشناس بهداشت حرفه‌ای مستقر در مرکز تخصصی طب کار باید میزان مواجهه و حدود مجاز را داشته باشد.
این اطلاعات را کارشناس بهداشت حرفه‌ای صنعت، از آلاینده‌سنجی محیط کار که هر ساله انجام می‌دهد، در اختیار دارد.
مرجعی تحت عنوان کتابچه حدود مجاز شغلی در این باره وجود دارد که سالیانه توسط وزارت بهداشت بازنگری شده و حدود تماس شغلی در آن مشخص می‌شود.
به طور مثال در حال حاضر در رابطه با بحث صدای محیط کار، میزان حد استاندارد در کشور ما ۸۵ دسی‌بل در هر ساعت است.
اطلاعاتی از این قبیل با توجه به صنعت و شرایطی که وزارت بهداشت و کارشناسان مربوطه تشخیص می‌دهند مشخص می‌شود.

شرکت‌های اندازه‌گیری

با توجه به موقعیت جغرافیایی صنعت، لیست شرکت‌هایی که اندازه‌گیری عوامل زیان‌آور انجام می‌دهند، در دانشگاه‌های علوم پزشکی موجود است.
با مراجعه به این لیست‌ها و درخواست دادن به شرکت‌ها اندازه‌گیری انجام می‌شود.

عوامل زیان‌آور

عوامل زیان‌آور محیط کار بسته به شغل‌ها دسته‌بندی خاص خودشان را دارند.

عوامل فیزیکی

در اندازه‌گیری عوامل فیزیکی، عواملی نظیر سر و صدا، نور و مواردی از این دست، مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرند.

عوامل شیمیایی

گرد و غبار عمومی، میزان فیوم‌های جوشکاری موجود و… در این دسته قرار می‌گیرند.

نتیجه اندازه‌گیری، وضعیت حدود تماس شغلی قسمت خاصی از کارگاه را گزارش می‌کند؛
مورد تایید، بالاتر و یا پایین‌تر از حد استاندارد

کارشناس بهداشت حرفه‌ای در صنعت

این کتابچه در اختیار کارشناس بهداشت حرفه‌ای صنعت قرار می‌گیرد و طبیعتاً تنها کسی که می‌تواند آن‌ها را در پرونده پزشکی بنویسد، خود کارشناس است.

اما در عرف جامعه ما این اتفاق نمی‌افتد!

کارشناسان ایمنی و بهداشت، فرد را با یک معرفی‌نامه به مراکز تخصصی طب کار می‌فرستند و این کارشناس بهداشت حرفه‌ای مراکز تخصصی طب کار است که شروع به پر کردن فرم می‌کند.

اصول آن این است که:

• کارشناس HSE طب کار با کارشناس HSE صنعت ارتباط بگیرد و متعاملا این اطلاعات بین آن‌ها رد و بدل شود،
• یا کارشناس بهداشت حرفه ای صنعت هنگام معرفی یک فرد اطلاعات مورد نیاز را در اختیار فرد قرار دهد،
• یا حداقل پرونده پزشکی را که صفحه اول آن توسط کارشناس HSE طب کار پر شد تحویل کارگر بدهد و سایر اطلاعات توسط خود کارشناس بهداشت حرفه‌ای صنعت انجام شود.

اما به دلایلی مثل:
پراکنده‌بودن مراجعات،
تعداد بالای مراجعه‌کنندگان به مراکز تخصصی طب کار،
و درخواست جواب‌دهی یک روزه،
و مواردی از این قبیل
امکان شکل‌گیری این ارتباط بین مراکز تخصصی طب کار و کارشناس بهداشت حرفه‌ای صنعت، حین معاینات بدو استخدام نیست.

کاری که در عوض کارشناس HSE طب کار انجام می‌دهد:

• با توجه به دانسته‌ها و تجربیات خود، این فرم را پر می‌کنند،
• حدود مواجهه را معمولاً نمی‌نویسد و به جای آن ساعت مواجهه رو می‌نویسند.

عوامل روانی

دسته دیگر از عوامل زیان‌آور محیط کار عوامل روانی است که خود شامل استرس‌های شغلی و موارد نوبت کاری و… می‌شود.
چیزهایی که در این دسته‌بندی بررسی می‌شود:

• آیا فرد دارای استرس‌های شغلی است؟
• دارای نوبت کاری هست یا نه؟
• چرخش نوبت کاری باعث اختلالاتی در خواب فرد شده یا نه؟
• و سایر موارد مرتبط که کارشناس بهداشت حرفه‌ای مرکز تخصصی طب کار با کارگر با ارتباط گرفتن از کارگر متوجه آن می‌شود.

معافیت‌های پزشکی

متخصص طب کار هم با توجه به شغلی که به فرد داده‌اند، نهایتاً به معافیت‌های پزشکی دقت می‌کند.
اگر ماده قانونی مسائل روانی وجود داشته باشد، باید ذکر شود.
مراکز تخصصی طب کار حتماً از آقایان بالای ۱۸ سال، کارت پایان خدمت می‌خواهد.

روان‌شناس صنعتی

برای خیلی از مراکز طب کار مهم است که چه فردی را برای چه شغلی استخدام می‌کنند.
این مراکز تخصصی طب کار معمولاً با روانشناس‌هایی صنعتی در ارتباط هستند که تست‌های روانشناسی را به صورت آنلاین از افراد می‌گیرند و تفسیر می‌کنند.

فردی که از لحاظ روانی برای یک شغل مورد تایید نباشد، بهره‌وری سازمان را پایین می‌آورد.
اگر برای شغلی مانند بازاریابی، یک فرد درونگرا را استخدام کنیم بهره‌وری خاصی برای سازمان ندارد

تست های روان شناسی صنعتی

یکی از کارهایی که کارشناسان منابع انسانی، ایمنی و بهداشت حرفه‌ای صنایع می‌توانند برای انجام آن از مراکز تخصصی طب کار درخواست کنند، انجام تست‌های روانشناسی صنعتی است.
اگر تست‌هایی مثل تست‌های MMPI، SCL90 و… انجام نشود، نمی‌توانیم با یک جلسه مصاحبه‌کردن اطلاعاتی این چنین را ریز به ریز داشته‌باشیم.

عدم رعایت قوانین کار

قوانینی که باید رعایت شوند در ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی در خصوص معاینات بدو استخدام و ماده ۹۲ قانون کار در خصوص معاینات دوره‌ای صراحتا اعلام شده‌است و هر کس قوانین کشور را رعایت نکند طبیعتاً بازخواست خواهد شد.

مقصر کیست؟

زمانی که کارگر متوجه بیماری شغلی‌اش می‌شود، شکایت کرده و به پزشک ارجاع داده می‌شود.
پزشک از او توضیحات می‌خواهد که بیماری در کجا برایش به وجود آمده‌است.
فرض کنید علت این بیماری، شغل و محیط کار فرد تشخیص داده‌شود.
این کارگر به کارفرمای خود گله می‌کند.
اما با واکنش کارفرما مواجه می‌شود و ممکن است از محیط کار اخراج شود.
در این صورت این فرد باید برای ثبت شکایت به اداره کار منطقه مربوطه مراجعه کند و توضیحات خود را ارائه دهد.
بازرس اداره کار به محیط کار این کارگر یا کارمند مراجعه کرده و اولین چیزی را که از کارفرما می‌خواهد پرونده معاینات بدو استخدام او است.
اگر همین ابتدا پرونده معاینات بدو استخدام موجود نباشد، مقصر شناخته می‌شود.
با بررسی انجام‌شده روی معاینات بدو استخدام، اگر سلامت فرد نسبت به بیماری مورد شکایت در زمان استخدام وی تایید شد، نوبت به بررسی معاینات دوره‌ای می‌رسد.
این معاینات برای اطلاع از روند بیماری و سال آغاز آن است.
در این مرحله، کارفرمایی که پرونده‌ای برای ارائه ندارد، مقصر شناخته خواهد شد.

دیه

دیه در هر سال با توجه به نرخ تورم آن سال مشخص می‌شود.
علاوه بر دیه نقص عضو،برای بیماری شغلی نیز دیه تعیین می‌شود؛
یعنی بیماری‌هایی مانند افت شنوایی شغلی و از دست‌دادن حجم ریه یا آسم شغلی

بیمه حادثه شغلی

زمانی که یک حادثه شغلی رخ می‌دهد و موجب نقص عضو یا شکستگی در یک عضو می‌شود، به فرد مصدوم استراحت پزشکی تعلق می‌گیرد؛
به طور مثال دست شکسته باید یک و نیم تا دو ماه در گچ باشد.
هزینه دوران استراحت پزشکی را بیمه تامین اجتماعی پرداخت می‌کند: هفتاد در صد پایه حقوق فرد.
کارفرما موظف است که هر ماه حق بیمه پرداخت کند و به همین دلیل است که بیمه، سی در صد باقی را پرداخت نمی‌کند.

اما درصورتی که یک بیماری شغلی، منجر به عدم توانایی انجام کار در فرد شود، یعنی فرد «از کار افتاده» تلقی شود، بیمه چه وظیفه‌ای دارد؟

بیمه بیماری شغلی

در این صورت نیز بیمه تامین اجتماعی باید حقوق دوران از کار افتادگی این فرد را پرداخت کند.
قاعدتا با پیش‌آمدن چنین غرامت سنگینی، بازرسین بیمه تامین اجتماعی به محیط کار مراجعه کرده و از کارفرما پرونده پزشکی این فردا را می‌خواهند تا بررسی کنند ماده ۹۰ قانونی تامین اجتماعی رعایت شده‌است یا نه.

تذکر: مراجعه بازرسین بیمه هم در بیماری شغلی و هم در حادثه شغلی اتفاق می‌افتد.

اگر پرنده معاینات بدو استخدام کارگر وجود نداشته‌باشد، غرامت دوران از کارافتادگی شخصا توسط خود کارفرما
پرداخت می‌شود.

بیمه تکمیلی

همان‌طور که می‌دانید، بیمه تکمیلی هزینه‌های مستقیم را پرداخت می‌کند.
این هزینه‌های مستقیم را می‌توان به نوک کوه یخ تشبیه کرد که قسمت اعظم آن که در زیر سطح دریا است به چشم نمی‌آید:هزینه‌های غیرمستقیم – اصل مخارج موجود در یک محیط کار همین هزینه‌های غیرمستقیم هستند.

هزینه‌های غیرمستقیم در حادثه شغلی

• از دست‌دادن نیروی کار ماهر،
• از بین‌رفتن روحیه افراد،
• طولانی‌شدن زمان انجام پروژه،
• غرامت‌های مالی که به سبب تحویل‌ندادن یک پروژه می‌تواند گریبان‌گیر شرکت شود،
• و مثال‌های مختلف دیگر

هزینه‌های غیرمستقیم در بیماری شغلی

• از دست دادن نیروی کار،
• شکایت‌های رفت و برگشتی بین کارگر و کارفرما،
• رفت و آمد بین سازمان‌های مربوطه،
• طولانی‌بودن روند رسیدگی به شکایات،
• تفاوت مبلغ غرامت به دلیل تورم سال حادثه و سال به نتیجه‌رسیدن شکایت،
• و خیلی مسائل ریز دیگری که وجود دارد اما کسی به آن توجه نمی‌کند.

معاینات دوره‌ای در اداره

معاینات دوره‌ای به عوامل زیان‌آور محیط کار بستگی دارد و قاعدتا برای تست شنوایی و تست تنفس کارمند اداری هزینه نمی‌کنند.

موارد رایج در معاینات اداری:

• بحث سیستم اسکلتی عضلانی،
• آزمایشات روتین خون،
• فشار خون،
• سیستم قلبی عروقی،
• اپتومتری،
• حدت بینایی،
• و…

اگر معاینات دوره‌ای در محیط اداری انجام نشود، در صورت بروز بیماری شغلی و شکایت کارمند، کارفرما صد در صد مقصر شناخته خواهد شد.

اپبزودی که شنیدید قسمت اول از پادکست دوگانه طب کار بود. قسمت دوم منتشر شده‌است؛ پیشنهاد می‌کنیم هم‌اکنون به این قسمت گوش کنید.