مرکز تخصصی طب کار معایناتی تحت عنوان معاینات بدو استخدام و دوره‌ای (ادواری) انجام می‌دهد.
در این قسمت، به مراحل انجام این معاینات، تفاوت آنها و وظایف کارشناس بهداشت حرفه‌ای در مرکز تخصصی طب کار می‌پردازیم.
اگر بخش اول طب کار را هنوز نشنیده‌اید، ابتدا این فرصت را به خود بدهید و از طریق کلیک بر روی (این لینک) به قسمت دوم از فصل چهار سیف کست مراجعه کنید.

حامی مالی: مرکز تخصصی طب کار ایمن جویان

اسپانسر این اپیزود از سیف کست، مرکز تخصصی طب کار ایمن جویان است که با سابقه ۱۰ ساله، در این حوزه فعالیت می‌کند.
این مرکز تخصصی طب کار دارای مجوز ارائه‌ی خدمات معاینات بدو استخدام از سازمان تامین اجتماعی و انجام خدمات معاینات طب کار یعنی معاینات دوره‌ای و بازگشت به کار و… از دانشگاه علوم پزشکی خدمات درمانی ایران است.

مزیت‌های رقابتی:

• دارای آزمایشگاه‌های تحت مالکیت خود مرکز تخصصی طب کار و عدم ارسال نمونه‌ها به آزمایشگاه‌های دیگر
• تجهیزات به‌روزتر این مرکز به نسبت سایر مراکز و سرعت پاسخگویی به مراتب بالا
• استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته با یک پایگاه داده قوی برای آنالیز نتایج آزمایشات

مجموعه‌هایی که این مرکز را برای انجام معاینات طب کار انتخاب کرده‌اند:
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و زیرمجوعه‌های مربوطه – مناطق مختلف سازمان آب و فاضلاب استان تهران – ایران‌خودرو – سایپا – ساپکو – شرکت حفاری شمال – کشتی‌رانی صدرا – جهان پارس – نفت پاسارگاد – فراورده‌های نفتی ایران و…

آدرس دفتر مرکزی: تهران – خیابان شهید بهشتی – جنب مترو میرزای شیرازی – پلاک ۴۳۶ (ساختمان پارسه) – طبقه همکف – واحد ۲
شماره تماس و نمابر: ۰۲۱۸۸۷۱۰۵۲۰
وب‌سایت: http://imenjooyan.com
صفحه اینستاگرام: http://instagram.com/imenjooyan
« مرکز تخصصی طب کار ایمن جویان »

آنچه در طب کار گذشت…

در اپیزود قبلی سیف کست از تاریخچه جهانی و نیز ایرانی طب کار و تعاریف اولیه شروع کردیم و با مرور مواد قانونی و عواقب رعایت نکردن آنها، از نحوه تشکیل پرونده پزشکی حرف زدیم.

معاینات بدو استخدام مرکز تخصصی طب کار

بعد از تشکیل پرونده پزشکی، ما در فاز انجام معاینات بدو استخدام و روتین‌های آن، قرار داریم.

اپتومتری – بینایی‌سنجی

از معروف‌ترین موضوعاتی که در معاینات بدو استخدام یک مرکز تخصصی طب کار وجود دارد، بحث بررسی حدت بینایی است.

پیش از دسته‌بندی حدت بینایی، به تعریف تابلو E-Chart می‌پردازیم.

تابلو E-Chart

حتما با تابلو E-Chart آشنایی دارید.
تابلوی روشنی که پر از نماد‌های حرف E در اندازه‌های کوچک و بزرگ و در جهت‌های مختلف است.
فرد در حالی که یک چشم خود را با یک دست پوشانده‌است، باید تلاش کند با چشم دیگر جهت‌های قرارگیری نماد E را تشخیص دهد.

حدت بینایی در پرونده پزشکی به چهار دسته تقسیم می‌شود:

حدت بینایی دور و نزدیک

حدت بینایی دور با تابلو E-Chart بررسی می‌شود.
فرد در فاصله چهار تا شش متری تابلو ایستاده و همان طور که گفته‌شد سعی می‌کند با یک چشم باز، جهت‌های نماد E را مشخص کند.
با این روش بررسی می‌شود که فرد در چه حدی از بینایی دور قرار دارد.

برای بررسی حدت بینایی نزدیک نیز از کارت‌هایی همانند تابلوی E-Chart استفاده می‌شود.
با این تفاوت که این بار کارت‌ها در فاصله نزدیکتری از فرد قرار دارند.

میدان بینایی

مورد بعد، تست میدان بینایی است. در این تست، کارشناسان بهداشت حرفه‌ای مرکز تخصصی طب کار، مشکلات میدان بینایی مثل قوز قرنیه را تشخیص می‌دهند.

کوررنگی

برخی از افراد مشخصاً مشکل دیدِ رنگی دارند و نمی‌توانند تمایز بین رنگ‌ها را متوجه شوند.
این بیماری معمولا در آقایان بیشتر از خانم‌ها و در افراد به قول معروف چشمْ رنگی بیشتر دیده می‌شود.
برای درک بهتر اهمیت بررسی این مشکل بینایی و پتانسیل حادثه‌آفرینی آن به دو مثال زیر توجه کنید:

1. فرض کنید قصد استخدام یک برقکار را دارید که قرار است سیم‌های مختلف رنگی برق را به درستی به دستگاه اتصال دهد؛ اما نتواند رنگ سبز، زرد و قرمز را از هم تمایز دهد!
2. یا می‌خواهید یک راننده را استخدام کنید. این فرد اگر نتواند در حرکت شبانه در خیابان و جاده تفاوت چراغ‌های قرمز و سبز را متوجه شود، چه خواهد شد؟

جالب اینجاست که وقتی موضوع کوررنگی به آن‌ها گفته می‌شود، جا می‌خورند! یعنی بیشتر این افراد از دوران کودکی از این بیماری بی‌اطلاع هستند.

دید عمق

دید بعدی که در قسمت اپتومتری معاینات مرکز تخصصی طب کار بررسی می‌شود، بحث دید عمق است.
این تست برای

• اینکه ببینیم یک فرد متوجه مسافتی که تا یک دیوار دارد هست یا نه،
• آیا عمق را به درستی تشخیص می‌دهد یا نه،
• در کارگرانی که در ارتفاع کار می‌کنند،
• در کارگرانی که راننده لیفتراک هستند،
• و…

خیلی کاربردی است.

این تست نیز مراحل مخصوص به خود را دارد و در واقع یک غربالگری است که توسط کارشناس بهداشت حرفه‌ای مرکز تخصصی طب کار انجام می‌شود.

اودیومتری – شنوایی‌سنجی

اودیومتری در یک مرکز تخصصی طب کار حتماً باید توسط اودیولوژیست و در اتاقک آکوستیک انجام شود.
در این تست، شنوایی انسان در فرکانس‌های مختلف بررسی می‌شود و
اودویولوژیست با توجه به علمی که دارد متوجه مشکل فرد می‌شود که دو نمونه آن را در زیر مشاهده می‌کنید:

1. اگر افت شنوایی فرد در فرکانس ۴۰۰۰ هرتز، بیشتر از سایر فرکانس‌ها باشد مربوط به افت شنوایی شغلی است.
2. وجود مشکل در فرکانس‌های ۶۰۰۰ و ۸۰۰۰ هرتز ممکن است نشانه آسیب‌دیدگی پرده گوش باشد؛ به دلایلی مانند:

• استفاده نادرست از گوش پاک کن،
• برخورد توپ و یا ضربه به گوش در دوران کودکی،
• انفجارهای چهارشنبه‌سوری
• و…

ارجاعیات – اودیومتری

در صورتی که شغل فرد،عوامل زیان‌آور فیزیکی و به‌طور خاص، صدا داشته‌باشد، متخصص طب کار به خاطر احتمال تشدید آن، شخص را ارجاع می‌دهد.
اگر افت شنوایی یک‌طرفه و سن فرد بالا باشد حتی امکان تومور مغزی وجود دارد.
متخصص طب کار نهایتاً بعد از رسیدن ارجاع، مبنی بر توانایی انجام دادن یا ندادن شغل، نظر می‌دهد.

اسپیرومتری

تست بعدی در بحث پرونده پزشکی مرکز تخصصی طب کار، تست اسپیرومتری و تنفس است.
در واقع، ما با این تست در معاینات بدو استخدام متوجه مشکل ارثی، آسم شغلی و… می‌شویم.
برای بررسی تاثیر شغل فرد بر حجم شش وی باید در معاینات بدو استخدام، حجم شش‌ها اندازه‌گیری شود.

حجم شش

محسابه حجم شش، فرمول خاص خود را دارد و تفسیر آن توسط متخصص مرکز تخصصی طب کار انجام می‌شود.

اپراتور اسپیرومتری

انجام این فرایند دستگاه و سخت‌افزاری نیاز دارد که به کامپیوتر متصل شده و در نرم‌افزار ادامه پیدا می‌کند.
تست اسپیرومتری معمولا توسط اپراتور کارشناس بهداشت حرفه‌ای انجام می‌شود؛ هر چند که محدود به رشته دانشگاهی خاصی نیست.
متخصص مرکز تخصصی طب کار باید طبق استاندارد ATS به اپراتور آموزش دهد.

مراحل اسپیروپتری

تست اسپیرومتری باید سه مرتبه و به صورت صحیح انجام شود.
در یک تست صحیح، فرد به صورت پرقدرت حجم شش را خالی می‌کند و به بازدم ادامه می‌دهد. فرایند بازدم حداقل باید ۴ یا ۵ ثانیه طول بکشد.

کرونا و اسپیرومتری

وزارت بهداشت از سال ۱۴۰۰ و تقریباً از ابتدای کرونا، این تست را – چه در معاینات دوره‌ای چه در معاینات بدو استخدام – به دلیل انتشار ویروس کووید-۱۹ (کرونا) ممنوع اعلام کرده‌است.
در واقع تمام پرونده‌های پزشکی بدو استخدام مشروط به منفی بودن تست کرونا می‌شود.

آزمایشات خون

هر یک از آزمایشات خون تعریف خاص خود را دارد.
این تست‌ها در آیین‌نامه اجرایی معاینات طب کار وزارت بهداشت، دقیقا تعیین نشده‌است اما آورده شده که:
متخصصین طب کار باید آیتم‌های آزمایشات خون را با توجه شغل فرد تعریف کنند و حداقل‌ها را انجام دهند.
آزمایشات خون معمولا شامل موارد زیر می‌شود:

• تست‌های CBC (گلبول‌های سفید و قرمز خون)،
• غلظت خون،
• کم‌خونی،
• کراتینین،
• تست‌های مربوط به موارد کلیه،
• آنزیم‌های کبدی OT و PT (برای افراد در مواجهه با مواد شیمیایی و فلزات سنگین)

پزشک دوره‌دیده طب کار

پزشکان دوره‌دیده طب کار، پزشکان عمومی هستند که با گذراندن دوره طب کار و دوره‌های بازآموزی مرتبط و کسب امتیازات آن، به عنوان پزشک دوره‌دیده طب کار شناخته می‌شوند.
این دوره‌ها نیاز به تمدید سالیانه دارند.
پزشک دوره‌دیده طب کار می‌تواند نظر خود را به عنوان یافته اولیه و نه به عنوان تفسیر نهایی، به متخصص طب کار ارائه دهد.

پزشک متخصص طب کار یا همکار وی که پزشک دوره‌دیده طب کار است، معاینات و شرح حال بالینی فرد را بررسی می‌کنند.

شرح حال بالینی

همه ارگان‌های بدن با توجه به تبحر و وقتی که پزشک برای قرد مراجعه‌کننده می‌گذارد بررسی شده و در شرح حال می‌آید:
شرح حال عمومی، بینایی، شنوایی، قلب و عروق، سیستم اسکلتی عضلانی، پوست، مو، ناخن، مسائل روانی و…

تذکر: تفسیر نهایی فقط و فقط توسط متخصص طب کار انجام می‌شود.

تفسیر نهایی پزشک مرکز تخصصی طب کار

با انجام همه این تست‌ها نهایتاً پرونده پزشکی تکمیل می‌شود؛
اطلاعات اولیه تشکیل پرونده که کارشناس بهداشت حرفه‌ای مرکز تخصصی طب کارانجام داده‌است به همراه تست شنوایی، تست بینایی، تست تنفس و جواب آزمایش خون به دست متخصص طب کار می‌رسد و وی نظر نهایی را اعلام می‌کند.

نظر یا تفسیر نهایی چهار دسته دارد:

1. بلامانع

متخصص مرکز تخصصی طب کار بدون هیچ توصیه و شرطی، اجازه فعالیت در شغل را به فرد می‌دهد.

2. مشروط

متخصص طب کار فقط در صورت رعایت شرط و شروطی، اجازه کار کردن را به فرد می‌دهد.
به طور مثال فردی مراجعه می‌کند و پزشک متخصص طب کار در یافته‌های بالینی معاینات متوجه بیماری صرع می‌شود.
آنگاه متخصص طب کار در شروط ذکر می‌کند که این فرد اجازه کار دارد به شرط این که در ارتفاع کار نکند.
طبیعتا فرد در هنگام کار در ارتفاع حمله صرع می‌تواند موجب سقوط شود.

3. عدم صلاحیت

متخصص طب کار ممکن است بیماری خاصب در فرد کشف کند که اجازه کار کردن وی در آن کار را ندهد.
توجه داشته‌باشید که این بدین معنی است که مشکل فرد حتی با رعایت شرط هم برطرف نمی‌شود.

4. توصیه پزشکی

اگر متخصص طب کار – چه تشخیص بلامانع دهد، چه تشخیص مشروط بودن – ممکن است سری توصیه‌هایی نیز داشته‌باشد.
مثلاً در آزمایشات خون ببیند که فرد چربی خون بالایی دارد،
در این صورت کار کردن فرد را بلامانع تشخیص می‌دهد ودر بخش توصیه پزشکی می‌آورد که رژیم کم‌چرب داشته و ورزش کند.

تا انجام کامل ارجاعیات، پرونده پزشکی بسته نمی‌شود.

ارجاعیات

اگر در غربالگری‌هایی که حین معاینات یک مرکز تخصصی طب کار انجام می‌شود – چه دوره‌ای و چه بدو استخدام – مشکلی وجود داشته‌باشد، باید به متخصصین ارجاع داده‌شود.
متخصص طب کار از متخصص همکارش که در رشته خاص خود تبحر دارد نظر مشورتی می‌گیرد تا بتواند پرونده پزشکی را تکمیل کند (در این قسمت هنوز پرونده پزشکی باز است).

آماده‌شدن پرونده پزشکی در یک مرکز تخصصی طب کار

• روند آماده شدن و تکمیل پرونده پزشکی در مرکز تخصصی طب کار معمولا ظرف یک روز انجام می‌شود.
• کارمندان و کارگران، صبح با رعایت ۸ الی ۱۰ ساعت ناشتایی
• به همراه معرفی‌نامه‌ای که از مرکز یا سازمانی که قصد استخدام شدن در آن را دارند،
• کارت ملی (و کارت پایان خدمت برای آقایان)

به این مراکز مراجعه می‌کنند.
ظرف چند ساعت تمام این موارد انجام شده و پرونده خود را به منابع انسانی سازمان می‌برند.

تست عدم اعتیاد

کنار این تست‌ها معمولاً تست عدم اعتیاد ممکن است درخواست شود؛
هر چند که بهتر است در مراکز دولتی مورد تایید ناجا که به دلیل قانون‌مندتر هستند انجام شود،
اما در یک مرکز تخصصی طب کار نیز این کار صورت می‌گیرد.

عدم سوء پیشینه

عدم سوء پیشینه جزو روتین‌های کار کارشناسان منابع انسانی سازمان‌ها است که موقع استخدام درخواست می‌شود.
همان طور که یک فرد برای عدم سوء پیشینه با هزینه خود به پیشخوان دولت یا مراکز پلیس به‌علاوه ده مراجعه می‌کند
و سوء پیشینه خود را اثبات می‌کند، روند در اینجا نیز همین گونه عرف شده عرف همینجوری شده‌است.

معاینات دوره‌ای مرکز تخصصی طب کار

در اپیزود قبل در رابطه با دو ماده قانونی مرتبط با طب کار صحبت کردیم.
ماده ۹۲ قانون کار جمهوری اسلامی ایران صراحتاً ذکر می‌کند که:
کارفرما باید معاینات دوره‌ای را به هزینه خود سالیانه یکبار و در عده کمی از مشاغل، شش ماه یکبار (به تشخیص کارشناس بهداشت حرفه‌ای شبکه بهداشت منطقه جغرافیایی شرکت یا سازمان) انجام دهد.
این معاینات برای تمامی پرسنل از اداری تا صنعتی با توجه به عوامل زیان‌آور محیط کارشان باید انجام شود.
البته در مکان‌هایی مثل کارگاه‌های ساختمانی و عمرانی با توجه به این که کارگران به صورت فصلی در رفت و برگشت هستند معمولاً یکی از معضلات این است که امکان بیماری‌یابی روتین وجود ندارد.

تفاوت معاینات بدو استخدام و دوره‌ای مرکز تخصصی طب کار

• در معاینات بدو استخدام، ما به طور کل همه تست‌ها را برای همه شغل‌ها انجام می‌دهیم؛
  حتی تست شنوایی برای کارمندان اداری. ولی در معاینات دوره‌ای پلن طب کار تعریف می‌شود.
• در معاینات بدو استخدام، پرسنل باید به مرکز تخصصی طب کار مراجعه کنند،
  ولی در معاینات دوره‌ای، کارشناسان طب کار به صنعت فرد مراجعه کرده و معاینات در مکان همان صنعت انجام می‌شود.

روند معاینات دوره‌ای مرکز تخصصی طب کار

1. تیم سیار مرکز طب کار به صنعت مراجعه می‌کنند.
2. کارشناس بهداشت حرفه‌ای صنعت، مشاغل را به مرکز طب کار اعلام می‌کند.
3. متخصص مرکز تخصصی طب کار طبق بازدیدی که از صنعت دارد پلن را تعریف می‌کند.
   مثلا فرض کنید پرسنل ما شامل: ۲۰ پرس‌کار، ۳۰ اداری، ۱۰ راننده لیفتراک و ۵ جوشکار باشند.
   متخصص طب کار برای هر کدام پلن خاص آن شغل را تعریف می‌کند.
4. جایگاه انجام معاینات مشخص شده و طبق پلن تعریف شده و با نظارت متخصصین طب کار، معاینات انجام می‌شود.

نظارت بر معاینات مرکز تخصصی طب کار

در آیین نامه اجرایی دستورالعمل طب کار ذکر شده که متخصص طب کار باید  بر روند کار نظارت کامل داشته‌باشد.
متخصص طب کار باید در صورت نامناسب بودن محیطِ در اختیارش درخواست تعویض جایگاه دهد.
مثلا اگر اتاق در نظر گرفته‌شده برای ادیومتری فاصله کمی با دستگاه پرسروصدایی مثل ژنراتور داشت، متخصص طب کار نباید اجازه تست را بدهد.

چرا بهتر است معاینات دوره‌ای در مرکز تخصصی طب کار انجام شود؟

سازمان‌های صنعتی، فقط در بعضی استان‌ها توانایی ارجاع پرسنل خود را به صورت نفر به نفر به مراکز طب کار دارند.
یک بازه زمانیِ مثلا پنج شش ماهه برای مراجعه پرسنل به مرکز تخصصی طب کار در نظر گرفته
و طی یک روز مرخصی، معایناتشان انجام می‌شود.

در یک مرکز تخصصی طب کار همه چیز آماده است؛

• خود متخصص طب کار حضور دارد،
• مکان انجام تست‌ها استاندارد است.
  مثلا اتاق ادیومتری کاملا آکوستیک بوده و اودیولوژیست حضور دارد.

اما در صنایع هنوز آمادگی صحیحی برای این کار وجود ندارد.
کارشناس بهداشت حرفه‌ای ایمنی یا HSE، هنوز هیچ فکری راجع به مکان استقرار افراد نکرده‌است و
ممکن است حتی سالن غذاخوری اتاقک رختکن را معرفی کند.
ما وقتی که یک تست شنوایی را در محیطی غیر آکوستیک انجام دهیم مطمئنا تلرانس و خطا به وجود می‌آورد؛
هر چقدر هم که دستگاه را با محیط، کالیبره و شرایط را کنترل کنند باز هم این مشکل باقی است.

متاسفانه در استان‌های صنعتی با نیروی کار بالا به دلایلی مانند:
قطع نکردن خط تولید، اجازه خروج نداشتن افراد و مسائل این چنینی
معمولاً این اتفاق نمی‌افتد.

عواقب طبقه‌بندی محرمانه پرونده‌ها

بعضی از شرکت‌ها پرونده‌های خود را در طبقه‌بندی محرمانه قرار می‌دهند و پرسنل را از پرونده‌های خود بی‌اطلاع می‌گذارند.
درست است که هیچ ماده‌ای درباره قانونی بودن این کار وجود ندارد و
شرکت‌ها معمولا به دلیل مشکلاتی که ممکن است برایشان به وجود بیاید، آن‌ها را اعلام نمی‌کنند
ولی این کار عواقب دارد!

برای فردی که در حال ابتلا به یک بیماری شغلی است باید سریعاً اقدامی مناسب انجام داد،
در غیر این صورت از کار افتادگی به وجود آمده گریبان‌گیر سازمان یا شرکت می‌شود.
برای ارجاعیات نیز به همین‌گونه است. در بحث ارجاعیات وقتی متخصص طب کار ارجاعی تنظیم می‌کند باید این ارجاع انجام شود و انجام ندادم آن کاری کاملا غیرقانونی است.

متاسفانه کارشناسان HSE برای اینکه خودشان زیر سوال نروند و مدیریت از آن‌ها ایرادی نگیرد این‌ها را اعلام نمی‌کنند.

بایگانی

بعد از خروج افراد از کار، پرونده‌های پزشکی و شکایات مربوطه باز هستند و
بایگانی‌ها تا حداقل ۱۰ سال رعایت می‌شود.
فردی که این مشکلات برایش به وجود آمده با مراجعه به اداره کار و شکایت از سازمان پیشین خود می‌تواند رسیدگی به آن را پیگیری کند.
کارفرمایان باید وظیفه خود مبنی بر حفظ مسائل بایگانی سازمان را انجام دهند.
در این مسائل، نقش کارشناس بایگانی در شرکت‌ها به چشم می‌آید.

مسئولیت کارشناس بهداشت حرفه‌ای

در ادامه، برخی از وظایف کارشناس بهداشت حرفه‌ای مرکز تخصصی طب کار و شبکه بهداشت را با هم بررسی مرور می‌کنیم.

1. نظارت (داخلی)

نظارت کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و ایمنی شرکت بر روند اجرایی معاینات طب کار بسیار مهم است.
در معاینات دوره‌ای، مرکز طب کار موظف است یک هفته یا ۱۰ روز زودتر اسامی افرادی که می‌خواهند در صنعت مشغول به کار شوند و برنامه روزانه‌اش را به شبکه بهداشت معرفی کند.
طبق دستورالعمل، تعداد افراد مراجعه‌کننده در یک روز نباید بیش از ۵۰ نفر باشد مگر در مواردی که تعداد کل یک سازمان ۶۰ نفر باشد.

2. (نظارت) بازرسی خارجی

کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای شبکه بهداشت وظیفه بازرسی خارجی را برعهده دارد.
فرم ۱۱۱-۳ برای ریز اطلاعاتی از قبیل:
تاریخ مراجعات مرکز طب کار، تعداد روزها و ساعات رسیدگی به کار مراجعان، افراد مسئول و… است
که مشخصا اعلام شده و در دست بازرس قرار می‌گیرد.
این اطلاعات برای شروع معاینات صنعت مورد نیاز است و اگر ارائه نشود صنعت جریمه می‌شود.
انجام ندادن آن عواقبی مانند دیه و… را به دنبال دارد.

در صورت انجام ندادن، ابتداءً تذکر داده می‌شود.
اما در مراتب بعدی حتی کار به دادگاه و مراجع ذی‌صلاح می‌کشد و می‌تواند تا پلمپ‌شدن کارگاه پیش برود.

بازرسین شبکه‌های بهداشت سالی یک بار از صنایع و شرکت‌ها بازرسی می‌کنند و
ممکن است مراجعه خود به مرکز طب کار خاطی را در این زمان یعنی همزمان با بازرسی سالیانه انجام دهند.

روتین‌های بازرسی از هر مرکز تخصصی طب کار

• چک کردن کالیبره و مطابقت شماره سریال دستگاه
• چک کردن مدرک کارشناسان
• ممانعت از اهمال‌کاری کارکنان
• و…

3. برنامه‌ریزی

همان طور که گفتیم، کارشناس بهداشت حرفه‌ای ایمنی HSE باید در برنامه‌ریزی معاینات دوره‌ای سنت‌شکنی کند و
بکوشد تا مدیر خود را قانع کند که مثلا اگر معاینات دوره‌ای در بهمن ماه سال پیش انجام شده با فاصله کمی از آن، این بار در خرداد انجام شود.

چرا پیشنهاد می‌شود معاینات دوره‌ای شرکت‌ها در نیمه دوم سال نباشد؟

• معمولا اواخر سال (شش ماه پایانی) سر هر مرکز تخصصی طب کار در همه استان‌ها شلوغ است.
• طبعا به خاطر برنامه‌ریزی‌ها و انجام همه کارها قیمت خود را بالا می‌برند.
• افزایش نیروی انسانی در پیک مراجعه توجیه اقتصادی ندارد.
• پرسنلش چند ده نفر را پشت سر هم در یک روز تست می‌کنند.
• خواه ناخواه خطای انسانی بالا می‌رود.
• پس بهتر است برنامه معاینات دوره‌ای شرکت خود را در شش ماه اول سال که درخواست برای معاینات دوره‌ای کمتر است، تنظیم کنید.

4. بررسی کیفیت خدمات مرکز تخصصی طب کار

یکی از مسائل مهم بحث کیفیت آزمایشات خون است.
همان‌طور که در اپیزود قبل صحبت کردیم، تعرفه معاینات بدو استخدام مرکز تخصصی طب کار، مصوب است.
هر چند انجمن صنفی قیمت پیشنهادی خود را در خصوص معاینات دوره‌ای در اختیار مراکز طب کار قرار می‌دهد
اما به خاطر مسائل رقابتی، شاهد قیمت‌های بسیار پایینی در آزمایشات خون هستیم.
پس کارشناسان بهداشت حرفه‌ای حتما در هنگام بازرسی باید به قیمت پایین مراکز شک کنند و حتما مسائل کیفی را بررسی کنند.

نمونه تصادفی

یکی از روش‌های پی بردن به سطح کیفیت آزمایشات خون، گرفتن نمونه تصادفی یا Random Check است.
یعنی فردی با فاصله کمی از انجام آزمایش و با رعایت ناشتایی، به آزمایشگاه دیگر ارجاع دهیم تا یک بار دیگر آزمایش انچام شود. بهتر است فاصله را بیشتر نکنیم تا تلورانس و خطای مقایسه بیشتر نشود.
آزمایشگاه موظف است تا یک ما سرم‌های آزمایشات افراد مراجعه‌کننده را نگه دارد.
با مقایسه اختلاف بین جواب آزمایشگاه مرجع و آزمایشگاه مشکوک می‌توان به صحت و کیفیت آن مجموعه پی برد.

رقابت سالم!

اتفاق خوبی که در چندسال اخیر در حوزه طب کار رخ داده‌است و هر سال بهتر و بهتر می‌شود به‌روز شدن است.
هر مرکز تخصصی طب کار برای جلو بودن در رقابت، مجبور است کیفیت خود را بالاتر ببرد و حرفه‌ای‌تر شوند.
نتیجه این پیشرفت را می‌توانید در سیستم گزارش‌دهی آنلاین و نرم افزارهای بایگانی آنلاین، Data Base و پایگاه داده‌های امروزی مشاهده کنید.
نمونه گزارش‌های دستگاه‌های قدیمی اسپیرومتری همانند قبض خودپرداز به صورت حرارتی بود و
پس از گذشت زمان پاک می‌شد و در واقع بایگانی آن گزارش بی‌معنا بود.
جلوتر که آمدیم گزارش‌های حرارتی جای خود را به کاغذهای A4 رنگی امروزی دادند.
داشتن پرسنلی که فقط مسئول وارد کردن اطلاعات درون سیستم هستند، نشان‌دهنده کیفیت مرکز تخصصی طب کار است.

گزارش‌دهی

آخرین و اصلی‌ترین موضوعی که در معاینات دوره‌ای وجود دارد، بحث گزارش‌دهی است.
تعداد بالای پرسنل، وقت و اجازه بررسی تک‌تک پرونده‌ها و موارد ذکرشده در آن‌ها را نمی‌دهد.
از طرفی گزارش‌هایی که به کارفرما ارائه می‌شوند هم باید فردی باشند و هم به صورت اجماع.
اطلاعات مورد نیاز کارفرما درصد مبتلایان به بیماری خاص، ایرادات محیط کار و پاسخ‌هایی کلیدی است تا با استفاده از آن‌ها اقدامات اصلاحی مناسبی را در انجام دهد.
اهمیت استفاده از یک نرم‌افزار که اطلاعات را می‌گیرد و خروجی‌ها را در فرمت مناسبی مثل اکسل – Excell تحویل ما می‌دهد، در اینجا نمود می‌کند.

ممیزی

معمولا در بحث ممیزی ایرادی به مرکز تخصصی طب کار وارد است.
در استاندارد ۴۵۰۰۰ و ۱۴۰۰۰ سه موضوع اندازه‌گیری، دسته‌بندی و تحلیل، مطرح است.
شرکت‌ها تنها تا مورد دسته‌بندی جلو می‌آیند و فکر می‌کنند دسته‌بندی همان تحلیل است.
مثلاً درصد ابتلا به بیماری پرسنل را که در واقع دسته‌بندی محسوب می‌شود به جای تحلیل ارائه می‌دهند و
همین نرم‌افزارهایی که از آن‌ها صحبت شد تا حدی دارد کار دسته‌بندی را انجام می‌دهند
اما تحلیل چیست؟ تحلیل، چرایی این ماجرا است.
مثلا اگر تعداد کارکنان با چربی خون بالا ده درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته‌است،
تحلیل شما این می‌تواند باشد که پیمان‌کار غذا عوض شده یا مثلا سن افراد بالاتر رفته‌است.

اپبزودی که شنیدید قسمت دوم از پادکست دوگانه طب کار بود. اگر بخش اول طب کار را هنوز نشنیده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم هم‌اکنون به این قسمت گوش کنید.